Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RafałFoltyn
kultu
7
).JednakoiletenodłamSłowianpółnocnych,któryjakopierwszy
zetknąłsięzobjawaminowejwiaryizamkniętymibudowlamiświątyn-
nyminaziemiachsąsiadów,swojewyobrażeniacodomiejscapoświę-
conegobogomprzekazałswoimwschodnimbraciomSłowianomjużwe
własnejwersji.TakwięcświątynienaPomorzupowstawałyzasprawą
słowiańskiejproweniencjiniekonieczniewzorowanejnachrześcijań-
skiej.Wartowziąćpoduwagęmożliwośćwpływówwschodnich.Więk-
szośćkupców-„kronikarzy”przybywałanadBałtykprzezMorzeCzar-
ne,najpierwstykającsięzesztukąsłowiańskiegoWschodu.Ustneopo-
wieściowspaniałościachbudowliwschodnichmogłyznaleźćswójwy-
raznagrunciepołabsko-pomorskimiodwrotnie.USłowianwsztucein-
teresującegonasokresuprzeważałorzemiosłoartystyczneizdobnictwo.
Architekturaczyrzeźbaniebyłatakpowszechna,niemniejjednak
zawszedbanookunszt(wopisachpojawiasięzawszekilkatechnik
rzeźbiarskich).Mowatuorzeźbiewolnostojącej,którąreprezentowały
posągibóstw,takjakioreliefie,będącymozdobąświątyń.Malarstwo
ograniczonebyłodopolichromowanianiektórychposągówiprzedmio-
tówużytkowych,sporadyczniebudowlidrewnianych.
Nacałymświecieodnajdziemymiejscapoświęconekultowibogów
ibóstw.Różnewyznaniainaczejpostrzegająsiedzibyimprzypisane,
jednomająctylkowspólne:beznajwiększejświętościprzestrzeńtakajest
tylkozwykłąbudowlączyteżmiejscem.Obrazbudownictwasakralnego
nadBałtykiem,pomiędzyOdrąiŁabą,wktórymdominowałasztuka
drewniana,jestobszaremznanymnamjedyniezopisówkościelnych
kronikarzyniemieckich.Thietmar,AdamzBremy,Herbord,Helmold
iSaxoGrammaticusdalinamwciążdomagającysięposzerzeniaopis
świątyń:SwarożycawRadogoszczy,ŚwiętowitanaRugiiiTrzygłowa
wSzczecinieorazpomniejszychwzmiankowanychośrodkówkultu
8
.
Rozwójwierzeńznalazłwyrazwkreowaniucoraztookazalszych
przedstawieniachbogów,ichsanktuariówidoboruwyposażeniaświą-
tynnego.Główneświątynie,wktórychmieściłysięskarbceplemienne
istanicebojowe,byłyświadectwemwysokiegopoziomurodzimejsło-
wiańskiejkulturyartystycznej,doszczętniejednakzniszczoneprzez
piewcównowejreligii.Dodajmy,żewizeruneksamychsanktuariówdo-
skonalewkomponowywałsięzkrajobrazemPomorzaiśrodowiskiem
akwatycznym,anaichlokacjęprzeważniewybieranowyniesionelub
znaczącowyodrębniającesięwtereniemiejsca.
1111111
7
A.Gieysztor,op.cit.,s.105.
8
B.Gierlach,Sanktuariasłowiańskie,Warszawa1980,s.129.
44