Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Oproblemachwspółczesnejkomparatystyki...
9
odnoszęsiędotruduwydawcyitegogigantycznegoprzedsięwzięcia,które
przyswajanamkilkanaścielatciężkiejpracyamerykańskichbadaczy.Pan
doktorBilczewskipodajenamtona„łopaciepiekarskiej”.
Jednakrozczarowaniedotyczyzademonstrowanegotuprzedmiotukom-
paratystyki,któryjestnaturypolitycznej,instytucjonalnej,społecznej,ale
nieliterackiejczyodnoszącejsiędorelacjiliteraturyzinnymidziedzinami.
Żadnawcześniejszaantologiazagranicznejkomparatystykinieukazywała
takskrajnieuzależnieniakomparatystykiodsytuacjipolitycznej,którarów-
nieżdotyczysamopoczuciakomparatystów,ichpozycjiiambicji.Zagłębiając
sięwlekturę,miałemdziwnewrażenie,żeamerykańskiebadaniacierpiąna
niespotykanysolipsyzm.Badaczezajmująsiętamwznacznejmierzesobą,
własnąsytuacją.Tometodologicznaautoteliczność,któranakazujeimana-
lizowaćmożliwościfunkcjonowaniawydziałówkomparatystyki,aponadto
każezastanawiaćsięnadwpływamipolitycznymipoprzezstanbadań,nad
wypozycjonowaniemswoichtematów,postaci,nawetśrodowisk,któresiętam
ścierająiwspółpracują.Wgruncierzeczyjesttodebatanienaukowanatemat
„przywódczejrolikomparatystyki”.Amerykańskieroztrząsanianależyczytać
przezpryzmatzimnejwojnyisytuacjipolitycznejokresu,kiedypowstawała
wStanachZjednoczonychkomparatystyka.Wtakimkontekścienieuniknione
wydająsiędzisiejszerozczarowania,kiedyuprawianiepolitykiniejesttak
bardzopotrzebne.Musimymiećświadomość,żetewielkiewydziałyczyśro-
dowiskadebatująnadwłasnymstatusem,któryuległniejednejzmianie.Ame-
rykańskieraportyidyskusjenietylkodokumentująstarciestanowiskpoznaw-
czychczymetodologicznych,lecztakżestanowiąpróbęwywarciawpływuna
rzeczywistośćpozaedukacyjnąipozanaukową.Dopewnegomomentuodno-
siłemwrażenie,żegłównyproblemtychwypowiedzitostatuskomparatysty-
kiniejakonauki,aledziedzinyistnienia,dziedzinyżyciawspołeczeństwie
wielokulturowym,skonfliktowanymwewnętrznie.Niemato,oczywiście,nic
wspólnegozsytuacjąpolską,boproblemy,któresygnalizujeprofesorSławek,
zyskająaktualnośćdopierozadwadzieścia,trzydzieścilat.
Wantologiiuderzyłmnieniezwyklerozdętypokazdywagacyjny,atakże
nadteoretyczność,którajestskutkiemobecnejsytuacjiwhumanistyce.Fak-
tycznienietrafiłemwksiążcenaanijednoporządneliteraturoznawczepo-
równanie,alewciążzastanawiamsię,jakproklamacyjnasferatychdebatma
siędosytuacjibadawczej.Ostatniaczęśćantologiiudzielawpewnymstopniu
odpowiedzinatopytanie.Cieszęsięwięc,żetaczęśćfeministyczna,post-
kolonialnaczynawettranslatologiczna,którapewniejestbliższaipoloniście,
ifilologowi,nieodrzucającemuteorii,aleteżniewidzącemuwniejabsolutu,
niemodlącemusięprzedołtarzemtychniesłychaniewyrafinowanych,ajed-
nakpowtarzającychsięproblemów,pozwalanamówienieokomparatystyce
jakodziedzinienaukowej,aniedziedziniepolityki.Tautologiajestpodstawo-
wymproblememtegowyborutekstów.Niewspółmiernośćpokazujeproble-
myamerykańskichśrodowiskbadawczych,któreniemająwielewspólnego
zPolską.Amerykaniewalcząoprzetrwanie,my–ozaistnienie.WPolscenie
