Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ModernizowanieWyspiańskiego
19
tobyłwielkisukces,którysprawił,żeWyspiańskistałsiętwórcądwudziesto-
wiecznegoteatruwPolsce.Odtegoprzedstawieniazacząłsięunasnowoczes-
nyteatr.Nadodatektematemjegodramatujestnajważniejszy,podstawowy
problemsamegoWyspiańskiego:sytuacjaograniczeniaiszukaniewolności.
Pytanie,cozrobić,żebyzachowaćwolnośćmimozniewolenianajróżniejszy-
mirzeczamiiokolicznościami.Jeśliprzeczytaćpokoleijegodramaty,towi-
dać,żemówiąonewłaśnieotym–tylkowróżnychwymiarachiwróżnych
konfiguracjach.Myślę,żeondlategoteżzacząłpisaćdramaty,żebypokazać
todoświadczeniekonfrontacjizeświatem.Iobojętne,czyonbytorobiłwPa-
ryżuczytutaj,bowszędziesąokolicznościzniewalająceipotrzebawolności,
wszędzieszukasięsposobuochronywłasnejosobowościwobliczutego,co
jestnaciskiem,udręką,niemożnością,przeciwnością…
MariaPotocka:Chciałabymuściślić,corozumiemprzezwybitnąporaż-
kę.Toniejestprzeciwieństwosukcesupublicznego.Sukcespublicznyniema
tunicdorzeczy.Tuchodzioadekwatnośćpomiędzypotrzebamiosobowości
twórczejaichspełnieniemwtwórczości.UWyspiańskiegotonapięciepozo-
stałoniewysycone.Jegowewnętrznakoniecznośćwyrażeniaiprzeformuło-
waniasamegosiebie,ambicjawłasnejformybyłyznaczniebardziejrozległe
niżto,comusięudałorzeczywiścieosiągnąćjakoformęwyrazu.Inatym
polegajegowybitnaporażka.
MariaPrussak:AniesądziPani,żeprzyczynątejporażkipoczęścijestśro-
dowisko?Przecieżgdybyonmógłzostaćtym,kimchciał,czyliautorempoli-
chromiiiwitraży,towtedybywyraziłtengeniusz,któryniewątpliwiemiał?Atu
gotowejużprojektyprzepadająmu,naWawelgoniewpuszczająipokryjomu
rysujeteszczegóły,bokonserwatorzyprzednimzamykająWawel...
MariaPotocka:Wieluartystówbyłoijestofiarąśrodowiska,któreich
tłumialbodemoralizującorozpieszcza.Aleśrodowiskotoniewszystko,sporo
jeszczezależyodurzędników–świeckichczykościelnych–którzyniezno-
sząludzimegalomańskopewnychsiebie,pogardliwychwobecprzeciętności.
AWyspiańskitakibył:arogancki,dziwny,niewiarygodnieapodyktyczny.To
naprawdęzdumiewające,żeprzytymjegocharakterze,przytejpostawieuda-
łomusięotrzymaćtylezamówieńitylezrealizować.Jednak–przynajmniej
dopewnegostopnia–docenionotenjegonieposkromionygeniusz.
MagdalenaPopiel:Ztym,żeonbytowszystkolepiejrobiłwParyżu.
MariaPrussak:WParyżunapewnoniepisałbydramatów…
MagdalenaPopiel:WParyżuodnalazłbyswojeśrodowisko,prawdziwych
partnerówartystycznych.Tutaj,wKrakowiemiał,jakmisięwydaje,tylko
jednegoczłowieka,którydorównywałmupewnymzmysłemestetycznym–to
