Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
E.Miodońska,M.Popiel,M.Potocka,M.Prussak,T.Walas,J.Walaszek
byłPrzybyszewski.ItaknaprawdęjedynyPrzybyszewskizrozumiałjegoob-
sesjęsztuki.Adziękidialogowizinnymi,dziękirozmowiemógłbyznaleźćswój
język,rozumianyjakokonwencjaliterackaczyartystyczna,iwpełnigowy-
kształcić.Onmodelowałgorównieżnacodzień,wzwykłymużyciu,botakna-
prawdęniepotrafiłzwyczajnierozmawiać.Wlistachstarałsięnawiązaćkontakt
zadresatem,próbowałwymuszaćodpowiedzi–częstobezskutecznie.Upust
swojejpasjidodialogowaniadałnatomiastwWyzwoleniu,choćnieznalazłinie
stworzyłtusytuacjidialogowejsensustricto–musiałwymyślićmaski.
Acodomożliwościlubniemożliwościuratowaniażywej,anietylkome-
chaniczno-rytualnejobecnościWyspiańskiegownaszejkulturzeXXIwieku,
towydajemisię,żesąmiędzyinnymidwaproblemyztymzwiązane.Istnieje
potrzebarzetelnegopokazaniauwikłaniaWyspiańskiegowróżnegorodzaju
sieciodbioruistniejącejeszczezajegożycia,czylitego,wjakiejmierzebycie
oglądanymcudzymioczamiwpływałonasamegoWyspiańskiego.Wyspiański
deklarował,żejestartystąniezależnyminiewątpliwietakimbył,aleoczywi-
ścieniedokońca.WystarczyprzywołaćznamiennąanegdotęoSolskim,który
poprzeczytaniuUpadłychaniołówpowiedziałartyście,żepowinienwrócićdo
poziomuWarszawianki,aniezajmowaćsię„podejrzanymi”tematami.Jeżeli
wziąćpoduwagę,żejesttomomentinicjacjiWyspiańskiegowdramatiteatr,
todecyzjaozniszczeniutegodramatu,atakżenastępnych,któredotyczyły
losówartysty,takichjakFantaściczyIdea,pokazuje,podjakogromnąpresją
dokonywałonswoichwyborów.Niewielenatentematwiemy,wieluwątków
tutajjeszczeniepodjęto.WolęmyślećoWyspiańskimjakooprojekcieniedo-
kończonym,anie–nieudanym.
Ijeszczejednasprawa.TenWyspiański,któryzadebiutowałWarszawian-
ką,apotemnapisałWeseleizostałobwołanywieszczem,mówiwWyzwole-
niu:„powinniściemniezabić”.Takdramatycznieodczuwałabsolutnąnieade-
kwatnośćpostawyodbiorcówswoichutworówwzględemwłasnegozamysłu.
Bojakażtobyłalektura?Odpoczątkusilniezideologizowana.Wyspiańskibył
nasz,byłswój.Topojęcieswojszczyznyprzyczyniłosiędoporażki,októrej
mówiłapaniPotocka.Uważam,żeperspektywaantropologicznawpercepcji
Wyspiańskiegomożebyćowocnatakżedziękitemu,iżpowinnaumożliwić
pokazanieWyspiańskiegojakoobcego,pomócwzdjęciuzniegoodiumswoj-
skości.Awtejswojskościmieściłosiętakżeto,żeWyspiańskijestwielkim
wieszczem,któregoczytaćiznaćmusząwszyscy.Możenależałobypowie-
dzieć:nie,dosyćtego.Możemy,poloniści,powinniśmyprzekonywać,że
Wyspiańskijesttwórcąelitarnym,niedlakażdego.Samchciałtakimbyć,nie
zamierzałwędrowaćpodstrzechy.
TeresaWalas:Czylico–skreślićzlistylektur?
MagdalenaPopiel:Możeraczejzabronićgoczytać…
TeresaWalas:Alboczytać,aleczytaćinaczej?
