Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
E.Miodońska,M.Popiel,M.Potocka,M.Prussak,T.Walas,J.Walaszek
spiańskiegowhistorycznoliterackimpolu?Drugie–czyRokWyspiańskiego
przyniósłjakąśzmianęczymożewręczrewolucjęwsposobiepatrzenianatę
postać?Itrzecie–czyioilesamaksiążkaMagdalenyPopielnadałaWyspiań-
skiemu-artyścienowywymiar,odmieniłajegousytuowaniewtradycji?
MariaPrussak:GdyzaczynałamczytaćWyspiańskiego,tobulwersujące
byłodlamniestwierdzeniefaktu,iżrokpremieryWeselajestrównocześniero-
kiemukazaniasięBuddenbrooków.Początkowowydawałomisię,żetychwy-
darzeńniedasiępostawićoboksiebie,żeistniejąwzupełnieróżnychobszarach
kultury.Potem,gdyzaczęłamczytaćWyspiańskiegowięcejibardziejdokład-
nie,okazałosię,żeodTomaszaMannaniedzieligotakwielkidystansiżetak
naprawdęiWyspiański,iTomaszMannsąjednakautoramizjednejepoki,anie
zdwóchepok,któresięrozeszływprzeciwnychkierunkach.Cobytaknapraw-
dępotwierdzało,niezależnieodpracNyczaiMarkowskiego,żetenmodernizm
powinienbyćpojęcieminaczejniżdotądtraktowanym.Todlamniejestzna-
miennyprzykładzaskakującegorozpoznaniawmoimwłasnymmyśleniu:Bud-
denbrookowieiWeseleoboksiebie.TomaszMann,którynajpierwwydawałmi
sięnieskończenieodległyodtego,czymwydawałmisięStanisławWyspiański.
Iwjakimśmomenciepoznawanialiteraturyonisięumniespotkali.
TeresaWalas:ByłobytodowodemnanaturalnewejścieWyspiańskiego
wtennowosprofilowanymodernizm.Czydasięznaleźćinnenatodowody?
EwaMiodońska:Zastanawiałamsięnadtakąrzeczą.Czysposóbczy-
taniaWyspiańskiego,ukształtowanywokolicypierwszejwojnyświatowej,
niezwichnąłkompletnietakiegosposoburozumieniajegotwórczości,który
pozwalałnawłączaniegowtegorodzajukonteksty.Wydajemisię,żewspół-
cześniWyspiańskiemu,współcześnizjegopokolenia,czytaligowsposób
owielebardziejotwartyigłęboki.Napóźniejszymwidzeniujegotwórczości
okropniezaważyłaideologizacjarecepcji.Ideologizacja,któragoszalenieza-
węziłaiktórastanowiłaprzeszkodędlaspojrzenianasuwerennąsztukęina
artystę.KiedyjazaczęłamczytaćWyspiańskiegowsposóbbardziejświado-
my,toznaczynastudiach,ikiedyzaczęłamsięgaćdotekstówkrytycznych
natematWyspiańskiego,toniezależnieodtego,żewyrywałamsobiewłosy
zgłowy,czytającnaprzykładtekstyLacka,wkońcuzdałamsobiesprawę,
iżtetekstywłaśnieotwierająperspektywętakiegowidzeniaWyspiańskiego,
którepotemzostałocałkowiciezablokowane.Ikonsekwentniewtychmoich
kontaktachzWyspiańskimdoLackawracałam,bowydawałomisię,żetam
jestbardzowieletakichpierwszych,możejeszczeniewyklarowanychwpeł-
niotwarć.Jegohermetycznyjęzyk,jegospecyficznaretoryka,jego–żesię
takwyrażę–ścieżkamyślowa,sprawiałyzawszetrudność.Trzebamiećjuż
bardzodużedoświadczenieczytelniczeiumiejętnośćrozpoznawaniaróżnych
stylówdyskursu,żebypokonaćteprzeszkody.Alepokonaćjewarto,bowtedy
widzisięinnegoWyspiańskiego.
