Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Wielokulturowość,separatyzmibudowapaństwanarodowegowTajlandii
wsferzeświadomościnarodowejipolitycznejwpaństwachregionustanowiłynie
ladawyzwanienietylkodlapolityków,aletakżedlasamychintelektualistówiba-
daczy.
PrzyjrzeniesięproblematycedynamikirozwojupaństwnarodowychwAzjipowin-
nosięprzyczynićzarównodolepszegozrozumieniazjawiskanacjonalizmuwogóle,
jakilepszegozrozumieniaprocesówspołecznychipolitycznychzachodzącychna
kontynencie.Mającjednaktegoświadomość,powinnosięrównieżpamiętaćotym,że
traktowanieAzjijakojednolitejprzestrzenipolityczno-kulturowej,choćniekiedyuży-
teczne,niesiezsobąpoważnągroźbęzupełnienieuzasadnionychuproszczeń.Nawet
wwęższejperspektywieporównaniapomiędzyWietnamemiJaponią,ChinamiiTaj-
landią,KoreąiIndonezją,podobniejakporównaniamiędzynimiaFrancjączyNiem-
cami,bywająużyteczne,sąjednakrównocześnienajeżonerozlicznymipułapkami49.
OilewedługGellneraeranacjonalizmówwEuropieprzypadłanaXIXwiek,to
XXwiekstanowiłwhistoriiAzjiWschodniejczasmasowychnarodzinnarodów.Po
drugiejwojnieświatowejwzasadziewszystkieazjatyckieimperiazostałyostatecz-
nieprzekształconewpaństwanarodowe-jedynymodelnowoczesnejkonstrukcji
politycznejwpełniuznanyiusankcjonowanyzasadąnsuwerennejrówności”,zawar-
tąwkarcieNarodówZjednoczonych.Systemteoretycznierównych,suwerennych
państw,nazywanywniezbytadekwatnysposóbnsystememwestfalskim”,kształ-
towałsięwAzjijednakznaczniedłużej50.Zachodniepojęciesuwerennościteryto-
rialnej,traktującejpaństwojakoźródłoautonomicznegoprawaiprzedmiotrelacji
zinnymisuwerennymipaństwami,przezwielestuleciniebyłotuwcaletakieoczy-
wiste.Zasadawewnętrznejsuwerenności-którawlokalnychwarunkachgubiłasię
wrozlicznychsieciachzależnościfeudalnychorazzłożonychrelacjachpatronażu
iklientelizmu-takżenikomuniewydawałasięoczywista.Społeczeństwabyłytu
zresztądefiniowanetradycyjniejakowspólnotyelit-książąt,aniepoddanych.
ZachodniekoncepcjesuwerennościprzejmowanonaWschodzieztrudem,na
gruncieupowszechnianegoprzezzachodniemocarstwakolonialneprzekonania,że
jedyniencywilizowane”państwamogąbyćczłonkamiwspólnotymiędzynarodowej.
Po1945rokuzasadętęwzbogaconookolejnąideę,zgodniezktórąnaturalnymi
spadkobiercamiupadłychimperiówkolonialnychmogąipowinnysięstaćwyłącznie
państwanarodowe.Stanowiłotoarbitralnąpróbęskopiowaniaprocesów,któredoko-
nałysięwEuropiewnastępstwiepierwszejwojnyświatowej51.
WAzjidodziśbudowawzględniejednorodnychpaństwnarodowych,którewyło-
niłysięwEuropieiAmeryceczytopodpresjąprocesówuprzemysłowienia,czydru-
49HeatherSutherland,SoutheastAsianHistoryandtheMediterraneanAnalogy,nJournalofSouth-
eastAsianStudies”,34/2003,s.9;VictorLieberman,TranscendingEast-WestDichotomies,nModern
AsianStudies”,31/1997,ss.463-546.
50StephenKrasner,OrganizedHypocrisyin19th.CenturyEastAsia,nInternationalRelationsinAsia
Pacific”,1/2001,ss.173-197;ChongIn-Moon,ChaesungChun,Sovereignty,DominanceoftheWest-
phalianConceptandImplicationsfortheRegionalSecurity,[wi]AlagappaMuthiah,AsianSecurity
Order.InstrumentalandNormativeFeatures,StanfordUniversityPress,Stanford2003,ss.15-117.
51StephenKrasner,Sovereignty,OrganizedHypocrisy,PrincetonUniversityPress,Princeton1999;
NicoSchrijver,TheChangingNatureofStateSovereignty,[wi]BritishYearbookofInternationalLaw,
ClarendonPress,Oxford2000,s.70.
