Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Mieszkańcywsiazmianypolityczne(ciągdalszyrozważańostuleciu1918–2018)
---
---
---
---
-
zatrzymaćsiętakżeprzytymwątkui-byćmoże-porysowaćniecopowszechnie
używanąjakoargumentkliszęchłopa,który„potęgąjestibasta”
.
2.Ruchychłopskie,czylipartycypacjakontestacyjna
Wszkicuzkońcalat80.,napisanympokilkuedycjachbadań„Polacy”
3
,
WładysławAdamski(1988)wyróżniłdwieodmianypodmiotowościspołecznej
(zbiorowej):podmiotowośćkontestacyjnąorazpodmiotowośćpartycypacyjną.
Odpowiadałybyimodmienneformydziałańpolitycznych.Dlapodmiotowości
kontestacyjnejbyłtosprzeciw,wywodzącysięzMertonowskiegobuntu.Szeroko
rozumianespołeczneruchyprotestubezwątpienianależądopierwszejgrupydzia-
łań.Wewnikliwejanalizieruchówchłopskich4wXXw.GrzegorzForyśprzyjmuje
zaSydneyemTarrowem(1998),żeruchspołecznyto„zbiorowewyzwanie(collective
challenge)opartenawspólnychcelach(commonpurposes)ispołecznejsolidarności
jegouczestników(socialsolidarity)orazichzbiorowejtożsamości(collectiveidentity)
mającecharaktertrwałegodziałaniazbiorowego(sustaningcollectiveaction)”(2019,
s.600).Techłopsko-rolniczedziałaniazbiorowemiaływanalizowanymstuleciu
różneformy.Lokalneakcjeprotestacyjneodbywałysięjużw1918r.,wmomencie
odradzaniasięPaństwaPolskiego.Spektakularnymwydarzeniembyłopowstanie
chłopskiejRepublikiTarnobrzeskiej.
Złepołożeniematerialneorazbiedaigłódzachęciłychłopów,robotnikówfol-
warcznychorazrzemieślnikówdowystąpieniaprzeciwkoziemiaństwu.6listo-
pada1918r.narynkuwTarnobrzeguzebrałsięwielotysięcznytłum,domagający
sięsprawiedli5wościspołecznejireform,któremiałyichwydobyćztrudnego
położeniaekonomicznego.Naczeledemonstrantówstanęli:działaczspołeczny,
studentprawaUniwersytetuJagiellońskiegoTadeuszDąbalorazksiądzEugeniusz
Okoń.Protestyszybkoobjęłypowiattarnobrzeskiorazmielecki,kolbuszow-
skiiniżański.WprowadzonownichrządychłopskichKomitetówGminnych
orazutworzonomilicjęobywatelską.NadfunkcjonowaniemRepublikiczuwał
KomitetRewolucyjnyorazChłopskieStronnictworadykalnezałożoneprzez
EugeniuszaOkonia(Foryś2019,s.602).
Tenradykalnyruchżądałreformyrolnejbezodszkodowańibezpłatnegoprze-
kazaniaziemi„najemnymchłopom”
,konfiskatyziemikościelnych,upaństwowie-
nialasów;byłytopostulatyformułowaneprzezuboższychchłopówirobotników
3Rozpoczętojewroku1980inosząonenazwę„Polacy’80”;byłykontynuowanew1981,1984oraz
1989roku.
4Wyraźnieprzytymodróżnia„ruchchłopski”od„ruchuludowego”istwierdza,że„przedmiotem
uwagibędzieprzedewszystkimkontestacyjnadziałalnośćchłopstwairolników”(Foryś2019,s.600).
WieśiRolnictwo1(186)/2020
9
