Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
sobieinaczej,niżjakoczłonkówspołeczeństwa,którychskargiwywoływałydziałanie
państwa3,aichinteresyłączonozinteresempublicznym.
Głównepismakryminologiczne,niemalbezwyjątku,śledziłyprocessądowyinie
odnosiłysiędoproblemówofiar,czegodowodząm.in.prace:H.S.Beckera
4
,D.Matza
5
,
E.H.SutherlandaiD.R.Cresseya6,I.Taylora,P
.WaltonaiJ.Younga7.Przestępstwa,
któreopisywali,byłyosobliwienieprzechodnie(intrasitive),jakbybrakowałoimprzed-
miotuiznaczenia.K.Burketwierdził,żesposóbwidzeniajestjednocześniesposobem
niewidzenia,awielukryminologów,koncentrującsięnaprzestępstwachiprzestęp-
cach,wyraźnieniedostrzegaofiar.Nawetgdyofiaryznalazłysięwpoluwidzenia,by-
łyobserwowanetylkoprzezwysokozogniskowaneobiektywy.Naprzykładjedenze
znakomitychsocjologówprzestępczościD.MatzawlatachsześćdziesiątychXXwieku
odwoływałsiędoniezbadanejiabstrakcyjnejkoncepcjiofiary,abyuzasadnićto,co
-jakprzypuszczał-jestprzestępczymrozumowaniemdlaneutralizacjiwiny.Ofiara
mogławystępowaćjakoktośtakmałoistotny,żetodyskwalifikowałojąjakotego,
ktomaprawoskładaniaskargi.
MałowiemyoprzestępczościiwymiarzesprawiedliwościwAzji,AmeryceŁacińskiej
iSaharyjskiejAfryce.Wtakimświecieofiarymogąbyćuznawanetylkozatrochęwięcej
niżterraincognita.Każdezważniejszychteoretycznychpodejśćwydawałosięmieć
wystarczającepowody,byignorowaćofiaryiwiktymizację.
Pozytywistycznikryminolodzyupatrywalipoczątkówirozwojuprzestępczości
wosobachiumysłachprzestępców,uważającczynnikikonstytucjonalne,genetyczne,
psychiatryczneipsychologicznezagłówneprzyczynyprzestępczości.Ofiarępomijali
całkowicie,ponieważznajdowałasiępozagłównąliniądochodzenia.Badaczemniej
interesowalisięzewnętrznymiprzejawamiprzestępczościikontroli,aichwyobrażenia
oofiarachmogłybyćbłędnieukształtowanewskuteknaiwnego,popularnegorozumo-
wania.Teoretycyzwracaliuwagęnagłębokiestrukturyspołeczeństwa,gdzieprzestęp-
czośćikontrolastałysięinstrumentaminniewidzialnejręki”realizującejnieuznawane
usługidlaspołeczności,m.in.:prostytucjępodpierającąmałżeństwoirodzinę,stygmaty
nieprawościpodtrzymującejprimogeniturę,zorganizowanąprzestępczośćwprowadza-
jącąporządekwchaosierynkuinieskutecznościreżymówpolitycznych,jakrównież
naproblemyanomaliiidwuznacznościwschematachklasyfikacji8.Niebyłomiejsca
napatosibólindywidualnejwiktymizacji.
Przybrakujasnejwizjiofiaryformalnakontrolastajesiętrochęwięcejniżczynnikiem
obciążającym,którypotwierdzaizwiększadewiację,generująctzw.wtórnądewiację9.
3
4
5
6
7
8
9
D.Garland,Thecultureofhighcrimesocieties:Somepreconditionsofrecent<lawandorder)policies,nBritish
JournalofCriminology”2000,Vol.40(3),s.347-375.
H.S.Becker,Outsiders,NewYork1963.
D.Matza,BecomingDeviant,EnglewoodCliffs,NJ1969.
E.H.Sutherland,D.R.Cressey,Criminology,Philadelphia1970.
I.Taylor,P
.Walton,J.Young,TheNewCriminology,London1973.
M.Douglas,PurityandDanger,London1966.
E.Lemert,SocialPathology,NewYork1951.
22
1.Ogólnezagadnieniawiktymizacjikryminalnej
