Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
9
-Krwawicz,oceniającpoziommerytorycznypolskiejpublicystykipolitycznejczasów
stanisławowskich,zaliczyłapraceSkrzetuskiego,podobniejakpraceStanisławaKo-
narskiego,HieronimaStroynowskiego,AntoniegoPopławskiego,JózefaWybickiego,
KonstantegoBogusławskiego,JózefaPuszetadePuget,StanisławaStaszica,Hugona
Kołłątaja,michałaWielhorskiegoiAdamaWawrzyńcaRzewuskiego,donajważniej-
szychdziełtamtejdoby8.
Wydajesię,żetaczęśćdorobkupisarskiegoSkrzetuskiego,któraobejmujeza-
gadnieniaustrojoweiprawne,zasługujenaodrębnepotraktowaniezapomocąmetod
właściwychdyscyplinomhistorycznoprawnym.Postaćitwórczośćuczonegopijara,
dotychczasniezawszezauważanewliteraturzeprzedmiotu,zasługująnaszersze
monograficzneopracowanie,któregoniniejszarozprawastanowiczęść,odnosząc
siędonajważniejszegoinajobszerniejszegodziełaSkrzetuskiego,jakimniewątpli-
wiejestopublikowanenakilkalatprzedSejmemWielkimPrawopolitycznenarodu
polskiego.Ztegoteżwzględuinteresującewydajesięnietylkoprzypomnienietej
częścidorobkupisarskiegopijara,alerównieżanalizaprezentowanychprzezniego
ocenistniejącegostanurzeczy,wtymdokonanychprzedSejmemCzteroletnimzmian
orazpostulatówdalszychreform,atakżeichpóźniejszarealizacja.Ciekawewydaje
sięrównieżustaleniezakresuodtwórczegoioryginalnegocharakteruomawianego
dzieła.Ważnymcelempracyjestskonfrontowanieanalizowanejczęścitwórczości
WincentegoSkrzetuskiegonietylkozrodzimyminurtamidominującymiwlitera-
turzepolitycznejdawnejRzeczypospolitej,aleizbadaniewpływurozwijającychsię
wEuropiekoncepcjioświeceniowychnapoglądy,jakienaszuczonyprezentowałwe
wspomnianymdziele.
Szerokieramyterytorialneichronologiczneopracowaniawyznaczająwzasadzie
obszariokresistnieniadawnejRzeczypospolitej,choćpijar,stosującwswoimwy-
wodziemetodęhistoryczną,niejednokrotnieodwoływałsiędoprzykładówzczasów
piastowskichiszczególnieulubionejprzezniegodobyjagiellońskiej.
Przeanalizowanieinstytucjiustrojowychiprawnychopisywanychprzezautora
Prawapolitycznegonarodupolskiegowymagało-dlapełniejszegowyjaśnieniaba-
danejproblematyki-zastosowaniaróżnychmetod,wtymhistorycznejiprawniczej.
Wniektórychprzypadkachposłużonosięskutecznąwanalizachhistorycznopraw-
nychmetodąporównawczą.
mającnauwadzeprzedmiotbadań,należyprzypomnieć,żepoczesnemiejscewśród
dziełomawiającychprawopolityczne,wtymszczególnieustrójdawnejRzeczypo-
spolitej,zajmowaływXVIIiXVIIIw.pracetakichautorów,jak:TomaszDrezner9,
nowaniaWaldemara,tojestodroku1250,ażdoniniejszegorokuwedługlatporządkuopisane.
Warszawa1772.Zastrzegam,żegłówniekorzystałemzwydaniadrugiegotejpracy,któraukazała
siępt.HistoryjaKrólestwaSzwedzkiegoodpanowaniaWaldemaratojestodroku1250ażdoroku
1771.Warszawa1792;W.SKRZETUSKI:HistoriapowszechnadlaszkółnarodowychnaklasęIV,dzieje
greckiezawierająca.Warszawa1786.
8A.GRZEśKOWIAK-KRWAWICZ:Publicystykastanisławowskaomodelurządówmonarchiifrancu-
skiej.Wrocław1990,s.10.
9T.DREZNER:InstitutionumiurisRegniPoloniae.LibriIV.Exstatutisetconstitutionibuscollecti.
Zamość1613.
