Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
11
OsobaitwórczośćWincentegoSkrzetuskiegoodpoczątkówXIXw.sąprzed-
miotemzazwyczajkrótkichuwagiwzmianekbiograficznychoraztematycznych
nawiązującychdojegożyciaidorobku.PozawspomnianymijużF.Bentkowskim,
L.ChmajemiE.Aleksandrowską,należyzwrócićuwagęnapracewęgierskiego
pijaraFranciszkaHoranyiego17orazksiędzaSzymonaBielskiego,któryw1812r.
opublikowałżyciorysykilkunastuwybitnychpijarów,podająctakżeinformacjeodo-
konaniachnaszegouczonego18.Bielskiwistociepowieliłjednakinformacjezawarte
wLiberdefunctorum-księdzepijarówzmarłychwlatach1769-180519.
Ważnymrękopiśmiennymźródłempoznaniażyciazakonnegoidziałalnościpu-
blicznejWincentegoSkrzetuskiegojestprzechowywanawkrakowskimArchiwum
ProwincjiPolskichPijarówMatriculaProvinciaePolonaeScholarumPiarum1756-
186420.WtymwzględzieznaczeniematakżeLibersuffragiorum21.Dlacelówbiogra-
ficznychprzydatnesąrównieżAlbumstudiosorumUniversitatisCracoviensis22oraz
listySkrzetuskiegodogenerałaAndrzejamokronowskiego,opublikowaneisko-men-
towaneprzezBarbaręCarzyńską23,atakżelistydoprofesoramarcinaPoczobuta-
-Odlanickiegozlat1785-178824.
1794).Jejdziełowychowaniaobywatelskiego.Przekładiuzupełnieniem.CHAMCóWNAiWarszawa1979,
s.161,164,168-172,174,201,269;S.SAlMONOWICZ:KrystianBogumiłSteiner(1746-1814).Toruńskipraw-
nikihistoryk.StudiumzdziejównaukiprawadobyOświeceniawPolsce.Toruń1962,s.73-74;por.też
B.LEśnODORSKI,w:HistoriapaństwaiprawaPolski.T.2:OdpołowyXVwiekudor.1795.Red.J.BARDACHi
BiLEśnODORSKI.Wyd.3.Warszawa1968,s.519-520;J.BARDACH:HistoriapaństwaiprawaPolski.T.1:
DopołowyXVwieku.Wyd.2.Warszawa1964,s.22.TenostatniautorzaliczałpracęSkrzetuskiego,obok
dziełLengnichaiOstrowskiego,dodogmatycznychopracowańdawnegoprawapolskiego.Podobnąopinię
wyraziłA.VETUlANI:DziejehistoriiprawawPolsce.Kraków1948,s.5-8.ZkoleiWacławUruszczak,
charakteryzującpraceLengnichaiSkrzetuskiego,opodręcznikunaszegopijarapisał:nOryginalnymopra-
cowaniembyłotakżedziełoWincentegoSkrzetuskiegopt.Prawopolitycznenarodupolskiego(T.1,1782;
T.2,1784),pozostającedodzisiajwiarygodnymźródłeminformacjioustrojuIRzeczypospolitej”.W.URUSZ-
CZAK:Historiapaństwaiprawapolskiego(966-1795).T.1.Warszawa2010,s.19,249;zob.teżJ.MAlEC,
D.MAlEC:Historiaadministracjiimyśliadministracyjnej.Kraków2003,s.69;T.MACIEJEWSKI:Historia
ustrojuiprawasądowegoPolski.Warszawa2008,s.104;T.MACIEJEWSKI:Historiaadministracji.War-
szawa2002,s.134;W.WITKOWSKI:HistoriaadministracjiwPolsce1764-1989.Warszawa2007,s.94-95.
17F.A.HORAnYI:Scriptorespiarumscholarumliberaliumqueartiummagistri.T.2.Buda1809,
s.680-682.
18S.BIElSKI:VitaetscriptaquorundameCongregationeClericorumRegulariumScholarumPia-
ruminProvinciaPolonaProfessorum,quioperibuseditisPatrieetEcclesiaeProficiusNomensuum
memorabilefecerunt.Warszawa1812,s.77,168-169.
19BibliotekaJagiellońska[BJ].Rkps5507,przypisnr300.
20ArchiwumProwincjiPolskichPijarówwKrakowie.MatriculaProvinciaePolonaeScholarum
Piarum1756-1864.Matriculanr407.
21ArchiwumProwincjiPolskichPijarówwKrakowie.LiberSuffragiorumPetricovien1770-1801
(1069).
22AlbumstudiosorumUniversitatisCracoviensis.T.5(1720-1780).Wyd.K.LEWICKI,JiZATHEY.
Kraków1956,s.116.
23BJ.Rkps6147.TekiW.Górskiego.T.14(6listów);zob.teżB.CARZYŃSKA:ListyWincentego
Skrzetuskiegodogen.AndrzejaMokronowskiegozlat1773-1776.Oprac.B.CARZYŃSKAinPrzegląd
Humanistyczny”1969,nr3,s.117-123.
24KorzystałemzodpisówL.Chmajaw:ArchiwumPANwWarszawie.RkpsIII,nr75,k.142.Dwa
listy.OryginaływVilniausuniversitetomokslinėbiblioteka.RankraščiuskyriusD.Cz.47,nr33-34.
