Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
CZĘŚĆI
nienawybrzeżuTrypolitanii.Symbolemkontynuacjiprzezwładzefaszystow-
skiekolonialnejpolitykiWłochliberalnychbyłfakt,żegłównymibohaterami
tychdziałańbyli:GiuseppeVolpi,gubernatorTrypolitaniiwlatach1921-1925,
którybezwiększychproblemówprzeszedłodwspółpracyzGiolitim5dowspół-
pracyzMussolinim,późniejszyministerfinansów,wielkiprzemysłowieciczło-
nekreżimowejelity;orazGiovanniAmendola,odlutegodopaździernika1922
rokuministerds.kolonii,szczeryliberałiantyfaszysta,ciężkopobityw1925
rokuprzezbojówkifaszystowskie.
Wkolejnychlatachmetodycznieicierpliwierozszerzanowłoskiepanowa-
nie.Wlatach1922-25rozciągniętokontrolęnadpółnocnąTrypolitanią,póź-
niejnadpółpustynnymiregionamicentralnymi,zaśwlatach1928-1930od-
działygenerałaGrazianiegozajęłyczęśćpołudniowąażpoFezzan.Trypolita-
nięzamieszkiwałowtedyok.550tys.ludzi,zczegowiększośćnacienkimpa-
skupodbitegowybrzeża.Żyjącenabezludnychterenachpółpustynnychpół-
koczowniczeplemiona(kilkadziesiąttysięcyludzi)wydawałysięniezdolnedo
wspólnegoprzeciwstawieniasięwłoskimpostępom.Trudnościpodbojunie
byływięcspowodowaneliczbąprzeciwników,uzbrojonychzresztątylko
wstrzelby,aleraczejpustynneotoczenieniedostępnedlawłoskiejpiechoty
zjejciężkimikolumnamizaopatrzeniowymi.Sukcesyzawdzięczanoraczej
przewadzetechnicznejiorganizacyjnej.Kilkadziesiątsamolotów(walczące
jeszczewwojnieświatowejbombowceCaproniirozpoznawczeSVA,apóźniej
najskuteczniejszeznichrozpoznawczeRo.1)orazświetnipiloci(potrafiący
lataćnadpustyniąprzyużyciujedyniebusoli)imechanicy(przystosowujący
samolotydośrodowiska)pozwoliliodwrócićsytuacjęnapustyni:pierwotnie
oddziaływłoskiedziałałynaślepoiLibijczycymoglijeatakowaćzzaskoczenia,
teraznatomiastsamolotydolatywałydoznajdującychsięjeszczedalekonie-
przyjacielskichgrup,informowałyoichruchach,anastępnieatakowały,nie
dającsposobnościdoucieczki.Innymdecydującymczynnikiembyłoradio,
gwarantującełącznośćpomiędzysamolotami,dowództwemilądowymisiłami
włoskimi,którewefekciemogłymanewrowaćnapustyni,obchodzić,anastęp-
niezaskakiwaćprzeciwnika.Składałysięonezbatalionówerytrejskichnajem-
ników,tamgdzietomożliwenaciężarówkach6,orazsamochodówpancernych
i,wzależnościodwarunkówterenowych,libijskiejkonnicylubmeharistów
(meharatonazwawielbłądabojowego)rekrutowanychspośródtychsamych
półkoczowników,zktórymimieliwalczyć,lepiejjednakodnichuzbrojonych,
wyposażonychwlepszekonieiśrodkiłączności.Wsumiemobilneoddziały
5GiovanniGiolitti(1842-1928)–politykwłoski,pięciokrotnypremierWłoch,ostatnirazwlatach
1920-21–przyp.tłum.
6OpóźnieniewbadaniachnadpodbojemLibiiniepozwalaoszacowaćdecydującegowkładu,jaki
wnieśliwniegonajemnicyerytrejscy(wczęścipochodzącyzregionuabisyńskiego),orazponiesio-
nychprzeznichofiar.Pochodzilinaogółzwyżyn,więcnienadawalisięspecjalniedodziałańna
pustyni,alebylizdyscyplinowani,agresywniimałowymagający,pozatymkosztowalimniejniż
żołnierzewłoscy,aichstratyniewywołałyreperkusjiwkrajowejopiniipublicznej.Wielcyzłodzieje
bydłaiinnegomajątku,niebralijeńcówaniniebyliratowanipowpadnięciuwręceLibijczyków.
