Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
determinacjaikobiecełzy.Wbrewtemu,comówiHektor,wojnaniejestfltroską”czy
sprawątylkomężczyzn,wniemniejszymstopniudotyczyrównieżkobiet.Jednakże
dowalkizbrojnej,naśmierćiżycie,przeznaczenizostająniemalwyłączniemężczyź-
ni.Dotegozadaniasąprzygotowywaninaróżnychetapachprocesusocjalizacji.
Scenarozstaniaprzedwyruszeniemnawojnęnabraławliteraturzeiikonografii
znaczenianiemalżearchetypicznego.Wpolskiejsymbolicenarodowejwmiejsce
Hektoranajczęściejpojawiałsięrycerz,konfederata,powstaniec,legionista,ułan,
żołnierzkampaniiwrześniowejalboarmiipodziemnej,partyzant,działaczopozy-
cyjny,wmiejsceAndromachy–matka,żona,siostra,kochanka,dziewczyna.Jużtu
dająsięzauważyćróżnicemiędzymilitarnymiiflsztucznymi”rolamimęskimiapoko-
jowymiiflnaturalnymi”rolamikobiecymi.
AmerykańskipolitologJoshuaS.Goldsteinwobszernejiwdużejmierzekompi-
lacyjnejpracyWarandGenderdokonałwszechstronnejanalizyzwiązkuprzyczyno-
wegomiędzywojnąapłciąkulturową,biorącprzytympoduwagęperspektywy
badawczeróżnychdziedzinnaukiiorientacjimetodologicznych:biologii,psycholo-
gii,antropologii,historii,politologii,studiówkulturowychibadańkobiecych(wo-
men’sstudies)
33
.Autorwykazał,żewojnazarównojakowydarzeniehistoryczneiegzy-
stencjalne,jakitzw.systemwojny(różnorodnesposoby,zapomocąktórychspołe-
czeństwoorganizujesiędouczestnictwawpotencjalnejlubaktualnejwojnie)umoż-
liwia,aczęstowręcznarzuca,tworzeniesięokreślonychtożsamościpłciowych.
WracającdoprzykładuzHomera,wświecieIliadywzorempostawymęskiejjest
Hektor,postawykobiecej–Andromacha.Ideemilitarystycznewywierająteżistotny
wpływnasocjalizacjęicałyproceswychowawczymłodychchłopcówidziewcząt,
czegoprzykłademzkoleimożebyćcytowanetutajzdaniezTakorzeczeZaratustra.
Wideologiachmęskościwojnaodzawszepojawiałasięjakoidéefixe.odnaj-
bardziejzamierzchłychczasówbyćmężczyznąznaczyłobraćudziałwwojnie,
wcielaćsięwrolęwojownika,rycerza,żołnierza,powstańca,konspiratora,party-
zanta.Krótkomówiąc–wojennegobohatera.Takitylkorodzajaktywnościzasłu-
giwałnapowszechnespołeczneuznanie,stawałsięźródłemprestiżu.Uchylanie
sięodtegoobowiązkuskazywałonainfamię
34
.
111111
33
J.S.Goldstein,WarandGender:HowGenderShapestheWarSystemandViceVersa,Cambridge
2001.Wdalszejczęściswoichrozważańbędęsięodwoływałdoustaleńztejwłaśnieksiążki,
szczególniedorozdziałuVHeroes:TheMakingofMilitarizedMasculinity,s.251-331.Należyteż
dodać,żeanalizierelacjimiędzywojnąapłciąkulturowąpoświęconychzostałokilkaprac
powstałychwlatach80.XXw.,prezentująonejednakstanowiskofeministyczneiskupiająsię
przedewszystkimnarolikobietwwojnieoraznazjawiskuseksizmu.Zob.:C.H.Enloe,Does
KhakiBecomeYou?TheMilitarizationofWomen’sLives,Boston1983;B.A.Reardon,Sexismand
theWarSystem,NewYork1985;J.B.Elshtain,WomenandWar,NewYork1987.
34
Zustaleńsocjologówiantropologówkulturowychwynika,żezdecydowanawiększość
społeczeństw,dawnychinowożytnych,rolęwojownikawyznaczałaniemalżewyłącznie
mężczyznom:zob.J.S.Goldstein,War,[w:]MenandMasculinities...,vol.II,s.815.Win-
24
