Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
78
Wstęp:Hegel,dialektyka,polityka
miałpowiedzieć:nWtesamerzekiwchodzimyiniewchodzimy,
jesteśmyiniejesteśmy”85.Wtymsensienanajbardziejogólnym
poziomieontologiaHeglastanowinowoczesną,post-krytyczną
syntezęParmenidesa(tożsamośćmyśliibytu-podmiotuisub-
stancji)iHeraklita(wewnętrznasprzecznośćbytu,któryzarazem
jestiniejest).
Nasprzeczność(Widerspruch)jakogłównąideęHeglauwa-
gęzwracałorzeczjasnacałemnóstwokomentatorówfilozofa.
DlaprzykładuMarcusepisałwRozumieirewolucji:nBędziemy
próbowaliwykazać,że«duchsprzeczności»spełniarolęsiłyna-
pędowejwdialektycznejmetodzieHegla”(RR15).Wpojęciu
sprzecznościniechodzijednakjedynieodialektykęjakoformę
myśleniaczymetodę-należyrozmiećjąwstricteontologiczny
sposób,takjakonegdajnapisałoniejLukács:n«nawózsprzecz-
ności»pojawiasięuHeglaprzedewszystkimjakopoznaniewe-
wnętrzniesprzecznegocharakteruwspółczesności,jakoproblem
nietylkomyślenia,aleizarazemsamejrzeczywistości,jakopro-
blempierwotnieontologiczny”86.AwięcdlaHegla,sprzeczności
artykułującesięwmyśleniu(Kantowskieantynomie)mająswą
genezęwantagonizmiesamegobytu.Zadaniemfilozofiispeku-
latywnejjestpojednawczakonfrontacjaztymżeantagonizmem,
czyliwytrzymaniegoipotraktowaniejakosiłynapędowejtak
dlażycia,jakdlamyślenia:
niemanicbardziejtrudnegoniżtapunktowośćsamowiedzy,którazosta-
jezanegowanaiktórąmimotomamposiadaćjakoafirmatywną.Miłość
jestwytwarzaniemtejsprzecznościizarazemjejrozwiązywaniem;jakojej
rozwiązaniejestonaetycznąjednością(DieLiebeistdasHervorbringen
unddieAuflösungdesWiderspruchszugleich:alsdieAuflösungistsiedie
sittlicheEinigkeit)”(ZFP390-391,uzupełnieniedo§158).Orelacjimiło-
ściisprzecznościuHegla,zob.np.:M.A.Sosnowski,Pokochaćdialektykę,
dz.cyt.,s.28-72;EAH98-115.
85K.Mrówka,Heraklit.Fragmenty:nowyprzekładikomentarz,War-
szawa:WydawnictwoNaukoweScholar,2004,s.155(B49a).
86G.Lukács,Wprowadzeniedoontologiibytuspołecznego.CzęśćI.
Współczesnystanproblemu,przeł.K.Ślęczka,wstępM.Almási,Warsza-
wa:PWN,1982,s.266.
