Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
pomiędzyludźmi–uporządkowanąichzgodą;pokójdomu–uporządkowanązgodą
jegomieszkańców,codorozkazywaniaiposłuchu;pokójpaństwa–uporządkowaną
zgodąobywateli,codorozkazywaniaiposłuchu;pokójpaństwaniebieskiego–
społecznościądoskonaleuporządkowanąidoskonalezgodnącodoradowaniasię
Bogiem,tudzieżwzajemnegoradowaniasięsobąwBogu;pokójwszechrzeczy–
spokojnościąwporządku.Porządekzaśjestrozmieszczeniemrównychinierównych
rzeczyzwyznaczeniemodpowiedniegodlakażdejznichmiejsca”.37
Ostatniazwyszczególnionychdefinicjistanowiswoistegorodzajustreszczenie
dlawszystkichpoprzednich,twierdząc:tranquillitasordinis38–pokójjestwięc
spokojemporządku,stanempełnejharmoniiuzyskanymdziękitemu,żestworzenia
zajmująswojewłaściwemiejscewświecie.39
Pokójjestnajwyższymdobrem,daremBogadlakażdegoczłowieka,stądna
podstawielekturyDecivitateDeimożemywyodrębnićokreśleniapokojudotyczące
pokojujednostki,pewnejharmoniiwczłowieku,aletakżezauważymyokreślenia
przedstawiającepokójwkontekściespołecznym,jakozgodęmiędzyludźmi–
ordinataconcordantia.40Żyjącnaziemi,człowiekwgśw.Augustynanigdynie
osiągniedoskonałego,pełnegopokoju,któryjestwłaściwydlakrólestwa
niebieskiego.41Pociechączłowiekanaziemimożebyćjedyniepokójdoczesny.42
Św.Augustynpomimoobszernychrozważańnieprzedstawiasposobu
zabezpieczenialudziompodstawowychdóbrjakimisą:porządek,zgodaipokój.
Możnajedyniestwierdzić,żewżyciupaństwapowinnobyćpodobniejak
wrodzinie,gdziesprawiedliwatroskaodomownikówspoczywanaojcurodziny,
któremupozostalimieszkańcypowinniokazywaćposłuszeństwo,natomiastci,
którzysąnieposłusznipowinnibyćukarani,zalecającjednakcierpliwośćwtej
materii.43ObronaprawaBożegoisprawiedliwościwewnątrzpaństwa,jakrównież
międzypaństwami,możebyćpodstawądowojnysprawiedliwej.Próbując
podsumowaćnauczanieśw.Augustynaopokojuiwojnie,możnazaStanisławem
Brossemstwierdzić,że„jakoteologwidzionwwojniesankcjęboską;jakofilozof
czynionzniejnormęsprawiedliwości;jakochrześcijaninchciałbyonjąwidziećjako
łagodniejsząiwięcejludzką–leczjakobiskupiświętypragniezcałejduszy,by
wojnyustały”.44Trzebatakżepodkreślić,żeśw.Augustynprzyczyniłsiędo
rozwijaniaprzezkolejnewiekikoncepcjiwojnysprawiedliwej(iustumbellum),która
wjegooceniemiałabyćpodejmowanaprzedewszystkimwceluprzywrócenia
naruszonegopokoju.45Wojnęsprawiedliwąmożezainicjowaćtylkonajwyższa
37Św.Augustyn,DecivitateDei,XIX,13,1,tł.W.Kornatowski,t.2.Warszawa1977,s.415
38Tranquillitasordinis–pokójpłynącyzładu
39Por.S.Budzik,Wizjapokojuuśw.Augustyna(w:)„TarnowskieStudiaTeologiczne”.T.11,1992,
s.124
40Por.T.Wnętrzak,Znaczeniepojęćfilozoficzno–politycznychw„DecivitateDei”Św.Augustyna.
Kraków2002,s.129
41Inistavitapaxveranonest,nectranquillitas(Wtymżyciuniemaprawdziwegopokoju,anispokoju).
Por.S.Augustinus,EnarratioinPsalmum33,(2),19.En.Ps.33,(2),19,PSP37,s.344.Tłumaczenie
polskieza:J.Sulowski,Św.Augustyn.ObjaśnieniaPsalmów,PSP37-42.Warszawa1986
42Por.S.Bross,Ideapokojuuśw.Augustynaijejwpływnaśredniowiecze(w:)S.Bross(red.):
Św.Augustyn.Poznań1930,s.14
43Por.Św.Augustyn,DecivitateDei,XIX,16,op.cit.,s.421-422
44S.Bross,op.cit,s.17
45Św.AugustynwDecivitateDeipisze:„celem,którypragniesięosiągnąćprzezwojnę,jestpokój.Każdy
bowiemczłowiekszukapokoju,nawetwiodącwojnę;niktnatomiastnieszukawojny,ustalającpokój”.
Św.Augustyn,DecivitateDei,XIX,12,1,op.cit.,s.412
