Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
RozdziałI
manifestuznawałinwazjęzaaktsamoobrony,wzywałSaksończykówdowspół-
pracyizapewniałkróla-elektora,żePrusyniemająterytorialnychzakusów
względemSaksonii3.Byłotooczywiściekłamstwowżyweoczy.Fryderykbyć
możeniezaczynałwojny,byzająćelektorat,alezpewnościąuznałjąpóźniejza
szansęnazyskiterytorialne,określonewjegotestamenciepolitycznym
z17524.Rokwcześniejnapisałsam:uNiezaczynasięwojen,chybażemasię
dobreperspektywypodbojów”5.Jakująłtonajlepszyzjegoostatnichbiogra-
fów,niemożnapraktyczniewątpić,żeFryderykzacząłdziałaniamilitarnebez
myślioSaksoniiczyPrusachZachodnich6.
Perspektywyteuległybynaturalnierozszerzeniu,gdybypojawiłysiędowody
naudziałSaksoniiwwielkimantypruskimspisku,inspirowanym(jakwyobrażał
sobieFryderyk)przezWiedeń.Dziękiwspółpracyprzekupionegourzędnika
kancelarii,FriedrichaWilhelmaMenzela,ambasadorpruskiznałogólnezarysy
stosunkówpierwszegoministraSaksonii,HenrykaBrühla,zAustriąiRosją,któ-
retenutrzymywałod1753roku.TerazFryderykdążyłdoprzejęciadokumen-
tów:tegosamegodnia,wktórymwkroczyłdoDrezna,nakazałswymurzędni-
komdostaćsiędoarchiwówTajnejRadySaksoniiiznaleźćobciążającemateria-
ły.KrólowapróbowałaudaremnićdziałaniaPrusaków,bezwzględunaswąpozy-
cjęzostałajednakbrutalniepotraktowana-cowówczasuznanozaskandaliczne
iszokujące.GdytylkodokumentyznalazłysięwrękachPrusaków,najwymow-
niejszeznichopublikowanojakouSzczegółowydziennikczynnościdworów
wWiedniuiSaksonii”
,próbującwtensposóbdowieść,żeagresywneplanysąsia-
dówzmusiłyPrusydowojny7.Brakowałojednaktego,nacoliczyłFryderyk:
niezbitegodowodu.Brühlprowadziłantypruskąpolitykęod1744rokuidokła-
dałprzeztenczaswszelkichstarań,bypogodzićAustrięzFrancją,aleSaksonia
nieuczestniczyłabezpośrednioaniwodwróceniuprzymierzy,aniwaustro-ro-
syjskichplanachwojnywroku17568.ZdobyteprzezFryderykadokumentydo-
wodziłyaktywnegouczestnictwaSaksoniiwantypruskichdyskusjachWiednia
drichsI,ss.205-218,Jany,GeschichtederPreussischenArmeeII,ss.357-359.Por.takżeRichardWad-
dington,Laguerredeseptans:histoirediplomatiqueetmilitaire,5t.(Paris,1899-1915)I,ss.9-21.
3WerkeIII,s.167.KorespondencjaFryderykazFryderykiemAugustem,elektoremSaksoniiikrólem
PolskiwOeuvresIV,ss.235-260.
4HansDelbrück,ÜberdenUrsprungdessiebenjährigenKrieges,PreussischeJahrbücherLXXXVI
(1896),ss.416-427.
5OeuvresXXVIII,s.124.
6Schieder,s.203.Angielskietłumaczeniezmienianiestetycałkowiciesenstegoustępu(s.136).
Schiederpisze,żewplanypodbojuuniemożnapraktyczniewątpić”,cotłumaczenieoddajejako
umożnatakuznaćtylkoztrudnością”.SchiederokreślatakżeplanowanąpruskąaneksjęjakoBeute
(ułup,zdobycz”;s.203),cotłumaczeniełagodzinanieszkodliwąukorzyść”(s.136).Zaborczeplany
FryderykapodkreślatakżeJean-PaulBled,FrédéricleGrand(Paris,2004),ss.384-385.
7MémoireraisonnésurlaconduitedescoursdeVienneetdeSaxe.PonichpojawiłysięMémoirepour
justifierlaconduiteduRoicontrelesfaussesimputationsdelacourdeSaxe,wydanew:J.G.Droysen,
M.Duncker,O.Krause(red),PreussischeStaatsschriftenausderRegierungszeitKönigFriedrichs
II,3t.(Berlin,1877-1892)III,ss.318-323,390-395.
8RenéHanke,BrühlunddasRenversementdesalliances:DieantipreussischeAußenpolitikdesDresde-
nerHofes,1744-1756(Berlin,2006).
