Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
Piątkowegowieczora,13kwietnia1945,nazistowskiministerpropagandy
sego,dowódcy9.Armiinafronciewschodnim,oznajmiając:uCarycaumarła!”
JosephGoebbelszadzwoniłpodekscytowanydogenerałaTeodoraBus-
.
WostatnichtygodniachagoniiIIIRzeszyministerpropagandygorliwiekiero-
wałuwagęAdolfaHitlera(lubGRÖFAZ,niemieckiskrótodunajwiększydo-
wódcawszechczasów”,jaknazywaligojegoakolici)najakobypodobniebez-
nadziejnąsytuację,wjakiejznalazłsiękrólPrusdwastuleciawcześniej.Grozi-
łamunieuchronnaklęska,gdyzmarłacarycaRosji,najgorszywrógwładcy.Jej
następcażywiłcałkowicieodmiennepoglądyiuratowałPrusy,zmieniającpo-
litykęzagranicznąswegopaństwa.WiadomośćozgonieprezydentaUSAFran-
klinaD.Rooseveltazdawałasięrównieżobiecywaćnagłezałamaniealianckie-
gosojuszu.Złudzenieszybkosięrozwiało,wprzeciwieństwiedosamoidenty-
fikacjiHitlerazFryderykiemWielkim.PatriotycznalegendakrólaPrusjako
twórcywielkościNiemiecstanowiłardzeńjegopojmowaniahistorii,aportret
FryderykabyłwostatnichtygodniachwojnygłównąozdobąkwaterFührera,
takżewbunkrze.Goebbelsdokładałwszelkichwysiłków,bywzmocnićwumy-
śleHitlerapodobieństwamiędzyobomaprzywódcami,choćwswymdzienni-
kuprzyznawał,żeniestetyFührerowipoprostubrakujeufryderycjańskości”
.
Ministeruważałgozazbytmiękkiegoipozbawionegocałkowitejbezwzględ-
ności,właściwejkrólowi.
Taanegdotadobrzeodzwierciedlanadzwyczajnywpływ,jakiszczęśliwe
uniknięcienieuchronnejporażkiwwojniesiedmioletniejwywarłonakolejne
pokolenia.FryderykIInigdyniestałbysięFryderykiemuWielkim”romantycz-
nejlegendy,gdybykonfliktzakończyłsięklęskąPrus.Wojnasiedmioletnia
byławięcpostrzeganazwielupunktówwidzeniajakoważnypunktzwrotny
niemieckiejhistorii,potwierdzającyuniemieckąmisję”Prus.Cozabawne,to
samostarcieodegrałopodobnąrolęwrozumieniuhistoriiprzezkolejnepoko-
leniaBrytyjczyków:wtedybowiemuWielkiPoseł”
,WilliamPit,poprowadził
swójkrajkuglobalnejpotędze,akościelnedzwonyWielkiejBrytaniinienadą-
żałyzobwieszczaniemkolejnychzwycięstw.Tedwaporuszająceprzedstawie-
niaodbywałysięjednaknadwóchcałkowicieodmiennychscenach.Termin
uwojnasiedmioletnia”stanowiwięcnieprecyzyjneokreśleniewielkiegokon-
fliktu,któryogarnąłEuropęorazwiększośćjejkolonialnychterytoriówwpo-
łowieXVIIIstulecia,gdyżskładałsięonzdwóchodrębnych,choćpowiąza-