Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁIWOJNYZASTĘPCZEWMYŚLIIPRAKTYCESTRATEGICZNEJ
Pojawiasięgłówniewpracachanalitycznychorazpublicystyce.Jest
tospowodowanetrudnościamizustaleniemwyraźnychramodróż-
niającychtęformękonfliktówodinnych.WPolscejakoproxywar
określasięwalkiwSyrii,Iraku,Jemenie,LibiiinaUkrainie.Brakuje
jednakpracbadawczych,którepodjęłybywysiłekwyjaśnieniaistoty
tegozjawiska,rządzącychnimmechanizmów,źródeł,uwarunkowań
orazkonsekwencji.Problematycznejestjużsamoprecyzyjnetłuma-
czenieangielskiegoterminunajęzykpolski.Wdyskursiepublicy-
styczno-naukowymprzyjętoterminnwojnazastępcza”
,comaswoje
uzasadnieniewjejspecyfice.Angielskiesłowoproxyoznaczadokład-
nienpełnomocnika”-nprokurenta”(prawnegozastępcę,łac.procura)
-czyliosobęupoważnionądoreprezentowaniainnegopodmiotu.
Wtymsensieaktorzybiorącyczynnyudziałwdziałaniachzbrojnych
pełniąfunkcjęnpełnomocników”wrealizacjiinteresówzewnętrznych
itymsamymnzastępują”swoichnzleceniodawców”(nsponsorów”
,npa-
tronów”).Cizkoleizapewniająimśrodkiniezbędnedoprowadzenia
skutecznejwalkizbrojnej,dziękiczemumająmożliwośćoddziaływa-
nianaprzebiegiostatecznyrezultatkonfliktuzgodniezwłasnymiin-
teresamistrategicznymi.
Kluczowymwyróżnikiemwojnyzastępczejjestprowadzeniejej
zpomocąsiłzastępczych(proxyforces),inaczejsurogatów(surrogate
forces)18.Takaformaumożliwiaaktoromzewnętrznymogranicze-
nieoficjalnegoangażowaniawkonfliktsiłwłasnych,atakżepomaga
uniknąćformalnejdeklaracjiwojny.Wykorzystywaniepełnomocni-
kówdziałającychwimieniuzewnętrznychzleceniodawcówpozwa-
latymdrugimnanazwanierealizowanejstrategiiwojnązastępczą.
Wliteraturzeprzedmiotutegorodzajudziałaniejestrównieżokreśla-
nemianemnwojnyprowadzonejprzezpośredników”(warbyproxy),
ninterwencjizastępczej”(proxyintervention),nzastępczychdziałańwo-
jennych”(proxywarfare),czyteżnpośrednichdziałańwojennych”(vi-
cariouswarfare).Pomimopewnychróżnicwpodejściachbadawczych,
którezostanąomówionedalej,wspomnianaterminologiadotyczy
wgruncierzeczytegosamegozjawiska.Tęróżnorodnośćmożnatrak-
towaćjakosynonimywzbogacającejęzyk,alenieułatwiająceanalizy.
Względnieskromnydorobeknaukowypoświęconywojnomza-
stępczympowoduje,żewiedzanaichtematpozostajedaleceniepełna.
M.Marszałek,Wojnynieregularne.Przeszłośćiprzyszłość,Difin,Warszawa2016;
W
.S.Lind,UnderstandingFourthGenerationWar,www.antiwar.com[15.01.2004];
W
.Sokała,B.Zapała(red.),Asymetriaihybrydowość.Starearmiewobecnowych
konfiktów,BBN,Warszawa2010.
18
A.Krieg,J.M.Rickli,SurrogateWarfare:TeTransformationofWarintheTwenty-
FirstCentury,GeorgetownUniversityPress,Washington2019.
37
