Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Sprawnośćjęzykowaikomunikacyjnawhistoriidydaktykipolonistycznej...
danychojęzyku,czyligramatykijęzykapolskiego(wtymgramatyki
historycznej[odialektologii]).Formalnyopissystemujęzykapolskiego,
któregouczonosystematyczniewklasachszkołypodstawowej,ule-
gałstosunkowoniewielkimuściśleniomirozszerzeniom.Panowałtu
prymatstatycznejwiedzyabstrakcyjnejojęzyku,właściwieprzekazy-
wanejodczasówstarożytnychwewszystkichszkołacheuropejskich,
wktórychobowiązywałaznajomośćteoretycznagramatykjęzyków
ojczystych,ujętychwlicznedefinicjeiterminologicznieprecyzyjne
zawiłości.Dzisiajnazywamytakienauczaniejęzykowejwiedzyen-
cyklopedyzmemidopominamysiępodporządkowaniawiadomości
osystemiewypowiedziom,tj.pragniemyukazaniafunkcjonalnego
użyciaformgramatycznychwtekstach.Formagramatycznainteresuje
nasszczególniewówczas,gdyjednocześniezawieraskładnikiznacze-
nioweistotnedlawypowiedzi,gdypodkreślasiędziękiniejintencje
osobymówiącej,gdywybranaformadecydujeofortunnym,udanym
skutkuwypowiedzi.
Wlatachnaukowegoformalizmu,botakrównieżnazywasięten
okres,wktórymskupionosię,zgodniezówczesnymiteoriamijęzy-
koznawstwa,naopisieabstrakcyjnegosystemu,wszkolezwracano
bacznieuwagęnabłędygramatycznepopełnianeprzezuczniów5.Sy-
stematyczniepojawiałysięartykuły,wktórych,jakprzedwojną,opisy-
wanowpływgwarynawypowiedziuczniów,np.:naŚląsku,wIławie,
Przemyślu,Cichem,Zambrowie,Lublinie.Niedziwimysię,żeważne
stałosiępojęcienormyjęzykowej,opisyodstępstwodniejiporadni-
ctwojęzykowejakotematlicznychpracnormatywnych,np.:Stanisła-
waSzobera,StanisławaUrbańczyka,WitoldaDoroszewskiego,Witolda
Cienkowskiego,WaleregoPisarka.Rozprawytegorodzajuobecnietakże
ukazująsięsystematycznie,pisaneprzezjęzykoznawcówmłodszego
pokoleniawwynikuwspółpracyzredakcjamiradia,telewizjiicza-
sopism.Aledzisiajbadaczewprowadzająteoretycznerozważaniadla
subdyscyplinylingwistycznej,którąnazywasięteoriąkulturyjęzyka
polskiego/językoznawstwemnormatywnym/lingwistykąnormatywną.
15
5
Np.:U.Wińska,Błędyjęzykowo-stylistyczneuczniówszkółpodstawowychwoje-
wództwagdańskiego,cz.1i2,Gdańsk1966;cz.3i4,Gdańsk1974;Z.Saloni,
Błędyjęzykowewpracachpisemnychuczniówliceumogólnokształcącego,Warsza-
wa1971;W.Bąk,Błędyjęzykowejakoprzejawtendencjirozwojowychjęzyka,[w:]
Język,teoria,dydaktyka,red.J.Tokarski,Kielce1977;E.Polański,Słownictwo
uczniów,Warszawa1982,s.82-136.
