Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Sprawnośćjęzykowaikomunikacyjnawhistoriidydaktykipolonistycznej...
Pojęcieokazałosięnatyleważne,żeW.Pisarekumieściłjewkolej-
nychwydaniachEncyklopediijęzykapolskiego
13
,stwierdzającjużbardzo
dokładnie:
Sprawnośćjęzykowaautorawypowiedzipisanychlubmówionychpolegana
umiejętnościwysłowieniasię(1)poprawnego,(2)zrozumiałego,(3)odpowia-
dającegotematowiisposobowijegotraktowania,pozycjiautora,nastawieniu
odbiorcyiokolicznościomwypowiadaniasię.Osprawnościjęzykowejświadczy
więcnietylkopoprawnośćjęzykowaizrozumiałośćjegowypowiedzi,aletakże
to,czyużytewniejśrodkijęzykowedostosowanesądotego,oczymsięmówi
[...],jaksięautorodnosidoprzedmiotuwypowiedzi[...],wjakimcharakterze
występuje[...],czegooczekująodbiorcy,kimsąiwcowierzą[...]orazwjakiej
sytuacjidochodzidodanejwypowiedzi.(s.v.)
PojęcieuszczegółowiłStanisławGrabias,dzielącsprawnośćjęzy-
kową(potemkomunikacyjną)nasystemową,społeczną,sytuacyjną
ipragmatyczną
14
,copozwoliłopodporządkowaćtemupojęciuiwiedzę
osystemiejęzyka,iwykonanie(pisanie/mówienietekstu),zezwró-
ceniemuwaginaokolicznościwypowiadaniasięorazpochodzenie
tego,ktosięwypowiadał.Teoriętę(iterminologię)proponująwpro-
gramachnauczaniaobecnieautorzyzGdańskaiKrakowa15.
Dociekanianaukowepsycholingwistów,socjolingwistóworazteo-
retykówkomunikacjiszybkozaadaptowaładoswoichteoriidydaktyka
polonistycznaitunajwiększezasługiiosiągnięciawypadaprzypisać
AnnieDyduchowej.Uczonatadokonałaczynu,którypowinienstaćsię
wzorcowymdlainnych,gdyżstanowicałościowyiwszechstronnycykl
działańbadawczych.Jejeksperymentalnelekcjeibadaniapraktycznych
zachowańjęzykowychuczniówstałysiępodstawąanaliz,interpretacji
iopisuteoretycznegometoddziałaniadlanauczycieli,potwierdzone-
gosądamiwieludyscyplinnaukowych(językoznawstwapolskiego,
19
13
W.Pisarek,s.v.,[w:]Encyklopediajęzykapolskiego,wyd.III,red.S.Urbańczyk,
M.Kucała,Wrocław1999.
14
S.Grabias,Społeczneisytuacyjneuwarunkowaniazachowańjęzykowych,[w:]
Poradnikmetodycznydlanauczycieliszkółpolonijnych,Lublin1980,s.83;H.Wiś-
niewska,Szkołajakomiejscesprawnegowypowiadaniasięuczniów,„Polonisty-
ka”1983,nr2,s.134-140;S.Grabias,językwzachowaniachspołecznych,Lublin
1994.
15
E.Bańkowska[etal.],Programnauczaniajęzykapolskiegodlaklas1-3liceum
profilowanegowzakresiekształceniaogólnegoiproakademickiego,Gdańsk2002,
s.12;M.Jędrychowska[etal.],Tolubię!Programnauczaniajęzykapolskiego
wklasachI-IIIliceumogólnokształcącego,liceumprofilowanegoorazwklasach
I-IVtechnikum,Kraków2002,s.12.
