Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
I.Kształceniejęzykowe-koncepcje,komponenty,działania
socjolingwistyBasilaBernsteina
27
oogromnymwpływieśrodowi-
skarodzinnegoiszkolnegonamowność(terminZ.Klemensiewicza)
uczniów,którąB.Bernsteinokreśliłterminami:kodograniczony/kod
rozwinięty.Oileprzedtembardzoważnabyłapoprawnośćjęzykowa
iprzestrzeganienormyjęzykowej,otylesocjolingwistówinteresowa-
łośrodowiskomówiącegoirealizacjakodurozwiniętego,dlaktórego
antonimstanowiłkodograniczonywwypowiedziach,wyuczonych
wśrodowisku.Zaczęliśmymówićoróżnychnormach,naprzykładdla
mówieniaipisania;dlasytuacjioficjalnych/nieoficjalnych.Uczyliśmy
opanowaniasprawnościjęzykowychikomunikacyjnych,któreczęsto
nazywaliśmysynonimicznieumiejętnościami.
Niecoinaczejjestobecnie,gdykoncentrujemyuwagęnatym,
który(podmiotowość)mówi(astarasięmówićskutecznie)inatym,
którysłuchaistarasięzrozumiećintencjenadawcy,niektóreukryte,
czylipośrednie.Terminsprawnośćjęzykowaikomunikacyjnazostał
rozszerzony,gdyżmówimyokompetencjijęzykowejikomunikacyj-
nej
28
,stawiającnapierwszymmiejscuznaczenie/intencjęaktumowy/
wypowiedzi,anadośćodległymformę(jakmówimy).Uczymyiroz-
powszechniamyzasadyskutecznegotworzeniawypowiedzi,przypomi-
nającouczciwym(etycznym),grzecznym,kulturalnymzwracaniusię
doinnych,troszczymysięowypowiedzikreatywne;uczymyrozu-
mienia(wczytaniuioglądaniu)jaknajwiększejliczbyirodzajów/
gatunkówwypowiedzi,byzmniejszyćzjawiskoniedouczeniazwane
alfabetyzmemfunkcjonalnym
29
.Uczymysiebieiuczniówwiadomo-
ścimetatekstowych,potrzebnychwprocesieichpisaniaimówienia,
tj.nadawaniaorazsłuchaniaiczytania(oglądania),tj.odbierania.To
bardzoważneumiejętnościiwiadomościdla,wprzyszłości,dorosłego
człowieka,otwartegonakolejnezmianykulturowewświecie.Kompu-
ter,aszczególnieinternet,awniminformacjeobrazkowe,wirtualna
rzeczywistośćinowetekstypisaneskrótowo(np.:nicki,e-maile,SMS-y
iblogi)wywołająnowedoświadczeniawniecoodmiennymtechnicz-
niesposobieporozumiewaniasię.
27
B.Bernstein,Socjolingwistyczneujęcieprocesusocjalizacji.Uwagidotyczące
podatnościnaoddziaływanieszkoły,[w:]Badanianadrozwojemjęzykadziecka,
red.G.W.Shugar,M.Smoczyńska,Warszawa1980,s.557-596.
28
B.Kotuła,Kompetencjajęzykowaikomunikacyjnawprogramachszkołypodsta-
wowejiśredniej,[w:]Tekst-Wypowiedź-Dyskurs...,op.cit.,s.135-143.
29
I.Białecki,Alfabetyzmfunkcjonalny,„NowaResPublica”1996,nr6,s.39-47.
