Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Antropocentryzmakształceniejęzykowe
AutorkipodręcznikówTolubięwswoimprogramiewyróżniłyna-
stępującerole4:
-
klasaIV-przewodnik,trener,architekt,spiker,sprawozdawca,
reżyser,kolega,przyjaciel,doradca,obcy;
-
klasaV-(ponadto)dziennikarz,scenarzysta,kostiumolog,aktor,
klient,petent,pacjent;
-
klasaVIII-słuchacz,instruktor,dyskutant,inicjatorrozmowy
idyskusji,oponentiinneroleadekwatnedopodejmowanychza-
dań-działań.
Wklasachstarszychuczniowiepoznająrolespołecznika,działacza
politycznego,urzędnikalokalnegoipaństwowego,np.:radnego,burmi-
strza,starosty,wojewody,sportowca,trenera,widzameczu,filmowca,
scenarzysty,reżysera,prezentera,naukowca,posła,ministra.
Nastawienienatego,ktomówi,różnisięzasadniczoodkoncepcji
programowejwszkole,realizowanejprzez50powojennychlat,awy-
nikającejmiędzyinnymizówczesnychdominującychteoriijęzyka.
Zwracanownichuwagęprzedewszystkimnasystemjęzyka,trakto-
wanyjakostruktura,wktórejmniejszejednostkitworzyływiększe(np.
głoski→morfemy→wyrazy→zdania→teksty).Tebardzopotrzebne
treścinauczania,nowoczesneiodkrywczewstosunkudogramatyki
XIXwieku,wprowadzonedoszkołyprzezwybitnychjęzykoznawców,
np.S.Szobera,Z.Klemensiewicza,W.Doroszewskiego,spełniływów-
czasswojezadania.Włączonodoprogramównauczanianastałewiele
istotnychinformacjiikonstatacji,wzbogacającświadomośćużytkow-
nikówjęzykapolskiego.Niemniejjednakdostrzegamywprogramach,
krytycznieoceniane:scjentyzm,unifikacjęischematyzm5.
Scjentyzmprzejawiałsięmiędzyinnymiwdążeniudobardzo
szczegółowego,naukowegoopisusystemu.Unifikacja,najbardziejwi-
docznawidentycznychprogramachipodręcznikach,nieuwzględniła
uwarunkowańśrodowiskowychigenetycznychuczniów,ichindywi-
dualnychzainteresowań.Zlikwidowała„dążeniedogóry”(np.ekspery-
mentwszkole)orazspowodowałanienadążaniezaszybkimizmianami
wkomunikacji(np.:telefon,film,telewizor,wideo,komputer,internet).
31
4
5
M.Jędrychowska,Z.A.Kłakówna,H.Mrazek,I.Steczko,Programnauczania
językapolskiegowszkolepodstawowej.KlasyIV-VIII,Kraków1996.
H.Wiśniewska,M.Karwatowska,Otypowościtekstówuczniowskich,[w:]Tekst.
Analizyiinterpretacje,red.J.Bartmiński,B.Boniecka,Lublin1998,s.255-266.
