Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MARIAKRUK
awefekciedotragedii,jaktonp.byłoudziałemkonstytucjiweimarskiej.
Aleprzecieżwlatachmiędzywojennych,wEuropiesporobyłowłaśnie
takichprzykładów:demokratycznegopunktuwyjściaiautorytarnego
dojścia.JakpiszeNormanDavies:UPolitykęokresumiędzywojennego
dręczyłpowracającyobrazliberalnychdemokracji,którekolejnopadały
ofiarądyktatury[ś]Niemalkażdegorokuwtymczyinnympaństwie
ludziewidzieli,jakichdemokratycznejkonstytucjizadajegwałttakiczy
innydyktator”8.
PoIIwojnieświatowejEuropaZachodniaodpracowałatodoświad-
czenie,kładącwiększynacisknademokracjęproceduralną,aleWschod-
nia(Środkowo-Wschodnia),wktórejznalazłasięPolska(wjejwersjiPRL)
znarzuconądemokracjąludową,awmiaręjejUkrzepnięcia”socjalistycz-
ną,podlegałagłębokiejhipokryzjiustrojowej.Nasztandarachwładza
ludu,równość,jawność,sprawiedliwość,suwerennośćitd.,awpraktyce
gwałceniekonstytucji,któratehasłagłosiła,orazhegemoniajednejpartii
irządzenieprzezpodmiotspozaoficjalnychstrukturpaństwa.
JakjednakpouczaLeonPetrażycki,Uwpogonizaparadoksaminie
możnastaćdługowmiejscu”9,więcitezaprezentowanewIczęścini-
niejszegotekstuwypadaopatrzyćkilkomazdaniamikomentarza.Stąd
uwagipoczynioneponiżej,zapewneuproszczoneiskrótowe,mająna
celupogłębienietłaprzedstawionegowIczęściobrazkaukazaniaowej
ustrojowejhipokryzji:boprzecieżniechodziłojakwyżejwspomniano
orozliczaniePRLprzypomocyKonstytucjiz1997r.,aleopróbęodkry-
waniamechanizmówpozwalającychmimokonstytucjinaskupieniewła-
dzyfaktycznejpozajejstrukturami.
Atomożesiępojawićwkażdymustroju,wobeckażdejkonstytucji,
wdziałaniachkażdejwładzy.
Wtymduchugarśćrefleksjiwodniesieniudokilkuwybranychprob-
lemów.
Problempierwszy:ignorowaniekonstytucji.Procederignorowania
konstytucjimożesięprzejawiaćwróżnysposób.Najczęściejwystępują
dwa.Najprostszytopoprostupomijaniepewnychjejzasadczyinstytu-
cjilubudawanie,żesięniewidziintencjiichprzyjęcia.Kiedynp.Kon-
stytucjaRPzabraniauchwalaniaustawregulującychokreślonematerie
(ustrojowe,kodeksowe,podatkowe)wtrybiepilnym,towpraktycenie
nakładasięnaichprojektyklauzulipilności,anawetwogóleniezgła-
szaichrząd,więcnawetnietoprojektyrządowe,aczęstonawetnie
8N.Davies,Europa.Rozprawahistorykazhistorią,Kraków1998,przekł.E.Taba-
kowska,s.1001.
9L.Petrażycki,Onauce,prawieimoralności.Pismawybranie,Warszawa1985,tucyt.
za:A.Kojder,MyśliLeonaPetrażyckiego,Warszawa2009,s.181.
70