Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Copsychologmożemiećnamyśli,kiedymówiotożsamości?
27
przekonanie,żewewnętrznejniezmiennościiciągłościtowarzysząniezmienność
iciągłośćznaczeniawłasnejosobydlainnychludzi.Tożsamośćtopoczucie,żejestsię
kimśunikalnym,ajednocześniezintegrowanymwobrębiespołecznegoukładuodnie-
sienia,wktórympełnisięokreślonąrolę,zgodniezktórąmożnapostępować.Gdy
jednostkadostrzega,żejejmiejscewspołeczeństwietracisens,apełnioneprzeznią
rolepozostająwkonflikcie,pojawiasiędyfuzjatożsamości(Erikson,1997).
3.Rozwójtożsamości
Przedstawiędwieważneiciekaweteoriemówiąceorozwojutożsamości.Wkoncepcji
MargaretMahlertożsamośćrozwijasięjakopewnawłaściwośćjednostki(polegająca
natym,żeczujesięonaodrębnaodświata),natomiastErikErikson,mówiąc„rozwój
tożsamości”,manamyślirozwójczłowieka,ujmujepojęcietożsamościbardziejogól-
nie(jakopewną„treść”,którąkażdymożewydobyć,odpowiadającnapytanie„kim
jestem?”).
Eriksonsformułowałoryginalnąkoncepcjęrozwojujednostkijakorozwojujejtoż-
samości(Erikson,1997,2002,2004).Mówionaopotrzebietożsamościpsychospo-
łecznej,czyliaktywniewspieranejprzezspołeczeństwo,wktórejspołeczeństwonie
jestprzeciwstawieniemaniwrogiemdlaego.Rozwójczłowiekaprzebiega,zdaniem
Eriksona,przezosiemfaz(Erikson,1997).Każdąznichmożnaokreślićzapomocą
formuływyrażającejwzorzecaktywnościcharakterystycznydlatejfazyrozwojutoż-
samości:
1)Niemowlęctwo–„Jestemnadzieją,jakąmamidaję”,
2)Wczesnedzieciństwo–„Jestemtym,cowyrażamojawolnawola”,
3)Okreszabaw–„Jestemtym,kogoumiemsobiewyobrazićjakosiebie”,
4)Okresszkolny–„Jestemtym,comogęnauczyćsięwprawiaćwruch”,
5)Dorastanie–„Jestemtym,czemudochowujęwierności”,
6)Młodość–Tożsamośćokreślanajestpoprzezdzielenieintymności,
7)Dorosłość–„Jestemtym,wcopotrafiętchnąćżycie”,
8)Dojrzałość–„Jestemtym,coprzetrwazemnie”.
Fazy1–5sąokresemkrystalizowaniairóżnicowaniatożsamości.Wdalszycheta-
pachnastępujeprzekroczenieosiągniętejtożsamościwkierunku„formwyższejidenty-
fikacji”,czyliidentyfikacjizespołeczeństwem,wktórej„tożsamośćsięzespala,zlewa,
odnawiaanawetprzekracza”(Erikson,1997).Dojrzałatożsamośćpsychospołeczna
jestukonstytuowanaprzezzbiorowąspołecznąorientację,takwięctożsamośćpowyj-
ściuzokresuadolescencjiwinnapodlegaćuniwersalizacji,anieróżnicowaniu.Za-
miastszukaćróżnic,cechspecyficznych,niepowtarzalnychczłowiekpowiniendążyć
doustalaniapodobieństw,cechwspólnychzinnymiludźmi,ogólnychprawidłowości
rozwojowych.Eriksonwskazujenamechanizmy,dziękiktórymwykształcasiętożsa-
mość.Naniższympoziomieintegracji(fazy1–5)jesttomechanizmidentyfikacji.
Wypracowananatakiejbazietożsamośćzapewniapoczuciebezpieczeństwa,jestprzej-
rzysta,wyrazista,jednoznaczna.Wyższepoziomyintegralnościosobowejniewymaga-
jąjużmechanizmuidentyfikacji,stądnanajwyższympoziomieintegralnościgranice
