Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
ZygmuntWoźniczka
skimrodziłsięraczejnaliniiPolacy-Rosjanie-Żydzi.Tutajtakżeznajdowałasię
rodzimainteligencja.
WXXwieku,dowybuchuIIwojnyświatowej,naGórnymŚląskunadal
trwałkonfliktPolacy(Ślązacy)-Niemcy.NatomiastwZagłębiuDąbrowskimwII
Rzeczpospolitejkonfliktyogniskowałysięwzasadziewokółsprawgospodarczych
iprzebiegałynaliniiPolacy-Żydzi.
Wwynikurewolucjiprzemysłowejutrwaliłsięwtymregionie,stosunkowo
szybciejniżnainnychziemiachpolskich,podziałnarobotnikówiburżuazję.
WZagłębiuDąbrowskimmiałontakżewymiarnarodowowyzwoleńczy,bowiem
ruchrobotniczy,zdominowanyprzezPPS,hasłaspołecznełączyłzhasłami
narodowymi.
Wśródmagnatówśląskichpoczesnemiejscezajmowałydwiegałęzierodu
HenkelvonDonnersmarck,GiescheorazrodzinaksiążątpszczyńskichvonPless.
NatomiastnaterenieZagłębiaDąbrowskiegonajwiększąrolęodegrałprzybyły
zSaksoniidoSosnowcawdrugiejpołowieXIXHenrykDietlorazprzybylitakże
zSaksoniibraciaSchoenowie:Ernest,Franz,BrunoniRoman.Doprowadzilioni
dorozkwituSosnowca-dodzisiajpozostałyponichwtymmieściefabrykioraz
piękne,leczwwiększościzdewastowanepałace.12
W1875rokupojawiłsięwSosnowcuprzemysłwłókienniczyzasprawąwspo-
mnianychjużsaskichprzedsiębiorcówHeinrichaDietlaiprzybyłychw1878roku
braciSchoenów(Schőn).Ciprzemysłowcystalisięwłaścicielamiwspaniałych
rezydencjiprzyulicach:Żeromskiego,1-MajaiChemicznej.RokpóźniejW.Fit-
znerwybudowałfabrykękotłów,aA.DeischeluruchomiłWytwórnięLiniDrutu.
PierwsiŻydzizamieszkalinadzisiejszymobszarzemiastawpierwszejpołowie
XVIIIwiekuwModrzejowie,NiwceiZagórzu.W1866r.powstałModrzejowski
OkręgBóżniczy.Rozpoczęładziałalnośćgminażydowska-SosnowieckiOkręg
Bóżniczy;pierwszymrabinembyłAbramMajer-Gitler,pierwszymstarszymdozoru
LejbEnglard.Wlatach1894-1896wzniesionosynagogę(przydzisiejszejulicy
Dekerta,dawniejPolicyjnej),wlatach1901-1905powstałacerkiewśw.Mikołaja.
WlatachosiemdziesiątychXIXwiekuwzniesionocerkiew(kaplicę)wGranicy
(dziśMaczki).Obecniesosnowieckaparafiaprawosławnaliczykilkatysięcywier-
nychiobejmujeobszarodZawierciapoCieszyn.
SosnowiecstałsięstolicąZagłębiaDąbrowskiegowkońcuXIXwieku.Dyna-
micznyrozwójmiastaprowadziłdorozwojucałegoZagłębia.W1902roku,dzięki
staraniomsosnowieckichprzemysłowców,zeznacznymudziałemurzędnikacar-
skiegoAleksandraBudrysz-Ratyńskiego,Sosnowiecuzyskałprawamiejskie.Liczył
wtymczasie61tys.mieszkańcówiobejmowałobszar19km2.Stutysięcznew1911
rokumiastobyłotyglemnarodowościowymiwyznaniowym-katolicystanowili
66%mieszkańców,żydzi18%,ewangelicy11,5%,prawosławni2,2%,mariawici
12D.Komiotek.Sosnowiec,Pałace,Sosnowiec2001,
