Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Doelekcjiviventeregedoszłopopowrocieparykrólewskiejzsynemdo
Korony,podczassejmupiotrkowskiego17grudnia1529roku
17
.Wcześniejsze
przygotowanieprzezkrólowądotegoaktugremiumsenatorskiegospowo-
dowało,niebyłooporupanówradywobectakiegoposunięcia.Wydajesię,
żeprzyczyniłasiędotegoświadomośćówczesnychelitpolitycznych,król
wpoprzednimrokudwukrotnieciężkochorował.
NiebezznaczeniabyłytakżepoprzedająceotrzylataelekcjęZygmunta
Augustawydarzeniawęgierskie.W1526rokuzginąłbowiemwbitwiepod
MohaczembratanekZygmuntaI-Ludwik,królCzechiWęgier.Habsbur-
gowieprzejęlipanowaniewCzechach.Otronwęgierskitoczyłasięwalka.
Faktemjesttakże,JagiellonowiepośmierciLudwikaJagiellończyka
osłabiliswojąpozycjęwEuropieŚrodkowo-Wschodniej.Utrzymanieciąg-
łościdynastycznejwPolsceiwWielkimKsięstwieLitewskimstawałosię
wymogiempodstawowychinteresówobupaństwjagiellońskich.Wydajesię,
żeświadomość,racjąobupaństwstawałosięutrzymanieJagiellonówna
tronachpolskimilitewskim,jestniedocenianiawhistoriografii,wokreślaniu
przyczynsłabegooporuwobecelekcjiviventeregerycerstwaielitsenatorskich
niezwiązanychzparąkrólewską.PonadtoistniałauzasadnionaobawaDopieki”
cesarzanadmałoletnimZygmuntemAugustemwwypadkuśmiercijegoojca,
zważywszynazwiązkikrwiłącząceJagiellończykówzHabsburgami
18.
Elekcjaviventeregeprzeprowadonazostałazpominięciemdotychcza-
sowychpraw.Przekroczonojewdwóchconajmniejkwestiach:odbyła
sięzażyciapanującegomonarchyiniezapowiedianojej,couniemożli-
wiłoszlachciewzięciewniejudiału,odbyłasiębowiemnasejmiezwy-
czajnym.Dotądbowiem(pozaelekcjąZygmunta
I
)proceduraelekcyjna
przebiegałaodczasuwyboruWładysława,synaWładysławaJagiełły,wna-
stępującymporządku:zgłaszanokandydaturę,nadktórąodbywałosię
głosowaniewsenacie,następnieszlachtamusiaławyrazićnaniązgodę.
17VC,t.1,1493-1549,vol.2,1527-1549,dodr.przyg.W.UruSzczaK,S.GrodzI-
SKI,I.DworNIcKa,Warszawa2000,s.63-64;S.ZabłocKI,KrzyckiAndrzej,h.Kotwicz
(1482-1537),arcybiskupgnieźnieński,humanista,poetanowołaciński,w:PSB,t.15,Wrocław
1970,s.545
18BJ,rkpsakc.193/59,k.26-30,WojciechzPernšteinudoFerdynandaIHabsburga,
królawęgierskiegoiczeskiego,z10czerwca1530r.PrezentowałwtymliścieprojektFry-
deryka,księcialegnickiegoibrzeskiego,wktórym,pospodiewanejśmierciZygmuntaI
(Jagiellończykbyłwówczaschory),FryderykIHabsburgobjąłbyopiekąZygmuntaAugusta,
odsuwającodrządówkrólowąBonę.AgdybyZygmuntAugustumarł,jakożebyłsłabowitego
zdrowia,opanowanieKoronyniestworzyłobyżadnychtrudności.
EWADUBAS-URWANOWICZ
|31|
KONSEKWENCJEPOLITYCZNEELEKCJI
viventerege