Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wymierzonebyłytakżewwykonawstwoprawaduchownegowsprawach
odiesięciny
32.
Sejmkrakowski(od11listopada1536do2lutego1537)pokazał,że
programśredniejszlachtyjestcorazdojrzalszy,aleteżuległradykalizacji.
Wpłynęłonatowieleczynników.Jednymznichbyłyambicjedynastyczne
królowejBony,którychwyrazembyłaelekcjaviventeregeikoronacjaZyg-
muntaAugusta.Aletakżepodjęteprzezniąpróbyuniezależnieniadynastiiod
parlamentupoprzezstworzeniejejsilnychpodstawekonomicznych.Szcze-
gólniejednakprzypomnianosobie,żeelekcjaviventeregejestzłamaniem
prawaobywatelidowolnegoobiorupanującego.Konfiguracjapolityczna,
wporównaniuzzlat1529-1530,uległazmianie.Reformyproponowane
przezszlachtęnadalnapotykałynaopórzestronyparykrólewskiej,alejed-
nocześniezniknęłyzagrożeniazokresumałoletniościZygmuntaAugusta:
lękprzedprzedwczesnymodejściemZygmunta
I
.Pojawiłysięnatomiast
obawycodowpływówkrólowejnarządyZygmuntaI,apotemnajegosyna.
Opórprzeciwkoelekcjiviventeregestałsięczynnikiempotęgującymopozy-
cyjnośćwobectronu(byćmożeszlachtaprzypomniałasobiezłamanieprzez
ZygmuntaIzasaduniimielnickiejwsprawieobjęciatronuwPolsceistolca
hospodarskiegonaLitwie).
Szlachtaniegodiłasiętakżenagorszącepraktykisprzedawaniaprzez
królowąurzędów.Tworzenieprzezniąmetodązapleczapolitycznegouzna-
wałazaniemoralne,niemieszczącesięwdotychczasowejpragmatyceżycia
publicznego:DObrażałoito,nietylkoposłówziemskich,aleiwielumożnych,
żegodnościiurzędypubliczneniegodnym,nikczemnyminiezasłużonym
wkrajuludiomrozdawano,iwłaśnietakowymtylko,cosięichpieniędmi,
albouległościąwolikrólaikrólowej[…]dokupowali”
33.
Sejmzprzełomulat1536i1537przyniósłwyraźnąradykalizacjęnastrojów
pośródgremiówśrednioszlacheckich.Przyczynątegostanurzeczybyłytakże
intrygikrólowejskłócającejsenatorazostrożnośćZygmunta
I
wpartnerskim
32BCzart.,rkps275,s.48-51,Artykułyśredkieuchwaloneprzedsejmem1537r.
[prawdopodobniezpaźdiernika1536roku].Tosamoźródłow:BOss.,rkps6138,k.156v.-
158v.;BOss.,rkps178/II,k.89v.-91,Postulatanobilitatisterraeposnaniensisdatanuncis
adConventumgeneralem,1537
33S.rSKI,SejmwalnyKrólestwaPolskiegowKrakowieRoku1536naświętyMarcin
spokojniezaczęty,potemprzewrotnymispiskamizakłócony,którenakoniecwdieńOczysz-
czeniaPannyMaryi[7marca1537]burzliwie,nicniepostanowiwszy,rozszedłsiępodniach
osiemdiesiątsiedmiu,podługrękopisówX.StanisławaGórskiego,DPamiętnikWarszawski”1818,
t.11[lipiec],s.327Zob.teżJ.SzuJSKI,DiejePolski,t.2…,s.221
EWADUBAS-URWANOWICZ
|37|
KONSEKWENCJEPOLITYCZNEELEKCJI
viventerege