Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
twierdi,żeDnigdyjeszczekandydaturaviventeregeniebyłaprzy-
gotowywanatakdługoistaranniejakprzezdyplomacjęfancuską
wlatach1726-1733”
25
.JednocześnieAustriaiRosjazawarłyukład
w1730roku,namocyktóregowykluczonozsukcesjipolskiejzarówno
kandydataFrancjiStanisławaLeszczyńskiego,jakisynaAugustaII.Wyma-
newrowanotakżezgryPrusy,obiecująckrólowipruskiemutronkurlandki
dlajegomłodszegosyna.Traktatniezostałratyfikowanyprzezcesarzaica-
rycę,ustalonoteżwspólnąkandydaturęinfantaportugalskiegoEmanuela.
PolitykóweuropejskichabsorbowałanietylkoelekcjawRzeczypospolitej,
lecztakżeowieleważniejszasukcesjaaustriacka.CesarzKarolVIniemiał
syna,diedictwonależałodojegocórki,otwartapozostawałajednakkwestia
tytułucesarskiego.Dyplomacjacesarskastarałasię,abyjaknajwięcejpaństw
europejskichuznałotzw.sankcjępragmatycznązapewniającąsukcesjędie-
dicznychposiadłościMariiTeresie,atytułcesarskijejmężowiFranciszkowi
Lotaryńskiemu.TakierozwiązaniestawałosięgroźnedlaFrancji,gdyżwjego
wynikuwskładposiadłościHabsburgówweszłabyLotaryngia,powstałytakże
kontrowersjedotyczącesprawwłoskich.Wzwiązkuzsytuacjąpodkoniec
1732rokuEuropabyłapodielonanadwabloki:zjednejstronyFrancja,
Hiszpania,KrólestwoSardyniiistronnictwoantypragmatycznewRzeszy
(m.in.Saksonia);zdrugiej-Austria,RosjaiWielkaBrytania.Wojnamiała
sięrozpocząćwrazieśmierciKarolaVIlubogłoszeniaksięciaLotaryngii
królemrzymskim.PierwszyumarłjednakAugust,niedoprowadiłotodo
wybuchuwojnynapełnąskalę.WRzeczypospolitejszlachtaiprawiewszyscy
magnacibylizjednoczeniwokółplanówwyboruStanisławaLeszczyńskiego.
Zauważalnetobyłowyraźnienakonwokacji,gdyodtronuwykluczonocudo-
ziemca,cospowodowało,żeAustriaiRosjaporzuciłymyśllansowaniadość
egzotycznegokandydata,azdecydowałysiępoprzećsynaAugustaII.Miał
onwrękupewnekarty,wukładiezAustriąuznałsankcjępragmatyczną
(conieprzeszkodiłomupośmierciKarolaVIzłamać),natomiastcarycy
obiecałnadanieKurlandiijejfaworytowiErnestowiBironowi.Niemiejsce
tunaprzedstawianiewydarzeńwRzeczypospolitej,podkreślićnależyjed-
nak,żetymrazemniewystarczyłysamewojskasaskie.Wobroniepolskiej
elekcji10paźdiernika1733rokuFrancjawypowiediaławojnęcesarzowi,
niechodiłojednakoRzeczpospolitą,leczoLotaryngięiposiadłościwe
Włoszech.TakżedlaprzejęciaschedyhabsburskiejweWłoszechprzyłączyły
siędoniejHiszpaniaikrólSardynii.Dowojnynieprzystąpiłanatomiast
25E.RoStworowSKI,HistoriapowszechnawiekXVIII,Warszawa1977,s.487
CZĘŚĆ
1
|54|
WOKÓŁIDEI,SYMBOLIIPRAKTYKI
WYBORU