Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Nicdiwnego,żewobectakiegostanowiskaszlacheckiejprowincjimar-
szałekwielkilitewskiIgnacyPotockijeszczenasesji3maja1791roku
mówił:DMamywyższegonadrównośćKrólawRzeplteynaszey;mamy
go[…]wyższegocnotami:dozwalaiącbowiemnamianowanieNastępcy
zażyciaswego,okazał,interesOyczyznynadswoyiswoichprzedkłada”
66.
Ztakniejasnoformułowanymstanowiskiemzgadalisięnawetprzeciwnicy
projektukonstytucji,jakposełwileńskiTadeuszKorsak,który-protestu-
jącprzeciwsukcesjitronu-poparłkoncepcjępowołanianatronelektora
saskiego.Miałotoodpowiadaćpotrzebomkrajuiopiniomszlachty,wy-
rażonymwinstrukcjach
67.Równieżdokoncepcjielekcjiviventerege,jako
najbliższejmu,nawiązałK.N.Sapiehawkolegiacieśw.Jana,gdyskładał
przysięgęnawiernośćnowejkonstytucji,którąuznałtylkopodwpły-
wempostawywiększościzgromadonych,niezaśwwynikuzmianyoso-
bistychprzekonań
68
.Niewszyscyuczestnicyobradsejmowychbylido
tegozdolni
69.
OstateczniejednaksejmwUstawieRządowejzdecydowałowprowadeniu
tronusukcesyjnegowdynastiisaskiej,niebaczącnapostawęszlachty
70.Nic
więcdiwnego,żenasesji3maja1791rokuzopozycjąprzeciwsukcesjitronu,
niezaśprzeciwcałemuprojektowi,wystąpiliposłowiewołyńscy
71
.Wątpliwo-
ścizgłosiłteżkasztelanwojnickiPiotrOżarowski,pytając:Dczyliwładatak
wielkawtymProjekciedozwolonaKrólom,amianowicieSukcessyinym,nie
prędeynasdoniewoli,aniżelidoobronyKraioweyprzyprowadzdoła?”
72.
66[F.SIarczyńSKI],DieńTrzeciMaiaroku1791…,s.56-57
67Ibidem,s.93
68Ibidem,s.166
69Zob.A.S.KamIńSKI,Imponderabiliaspołeczeństwaobywatelskiego…,s.50,54
70
Dlategopojawiająsięwątpliwościdotyczącesensutejdecyzji,gdyżDMiało
siętookazaćpoważnymbłędem,alewpaństwieprzepojonymwiarąwustrojoweza-
cofaniezpowoduelekcyjnościdożywotniegoszefapaństwastałosięgłównymargu-
mentemwwalceonaprawęustroju.[…]Przyjętorozwiązaniezapewnenajgorsze:de-
sygnacjądodiedicznegopanowaniawRzeczypospolitejdynastiisaskiej,któratego
wyróżnieniawogóleniepragnęła[…].Najgorszebyłowszelaka,żeprzezwymuszenie
zasadytronudiedicznegostronnictwopatriotycznezantagonizowałowobecwielkiego
diełasejmowegopewnączęśćszlachtypolskiej”.J.ŁoJeK,KunaprawieRzeczypospolitej…,
s.76,107
71[F.SIarczyńSKI],DieńTrzeciMaiaroku1791…,s.62Szerzejoopozycjianty-
konstytucyjnej:B.SzyNdler,CzySejmCzteroletniuchwaliłKonstytucję3maja(natropie
mitównarodowych),Warszawa201
72[F.SIarczyńSKI],DieńTrzeciMaiaroku1791…,s.71
ANDRZEJSTROYNOWSKI
|71|
ZALETYIWADYTRONUELEKCYJNEGO
WŚWIETLEWYSTĄPIEŃSEJMOWYCH…