Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
NOWOCZESNOŚĆPOEZJI
zinnymitendencjami,rozluźniającymijegosztywneizamknię-
testruktury,zauważymy,iżkonsekwencjątegomariażubędzie
stopniowesłabnięcieopozycyjnegonacechowaniarelacjimiędzy
językiemapodmiotemorazponowneuatrakcyjnienieprzedmo-
dernistycznychpomysłównakoncepcjewramachtegoukładu.
Aletojużstanowiprzedmiotinnychrozważań.
Wczesnypoetyckimodernizm
Prekursorzyeuropejskiegomodernizmu,zajakichuważamy
Baudelaire’a,Mallarmégo,Rimbauda,Hofmannsthala,Hölder-
linaiG.M.Hopkinsa,pierwsidoświadczająpotężnejfaliwpływu
swoichromantycznychpoprzedników,zktórymibędąmusieliso-
bieporadzić.Twórcycipodznakiemzapytaniapostawiąprzede
wszystkimekspresyjnąkoncepcjęjęzykaimożliwośćwyrażeniasię
jednostkowegopodmiotu.Wyznaczątymsamympolezaintereso-
waniadlaswoichnastępców–wszakwczesnymodernizmlitera-
ckiifilozoficznypoświęcawieleuwagiekspresyjnejkoncepcjiję-
zyka,wcentrumswojejrefleksjistawiająckryzystradycyjnejfunk-
cjiwyrażania.Przechodziodromantycznegoprzeświadczenia,że
językujawniaiodsłaniaintencjetego,ktomówi,doprzekonania,
żejęzyk,koncentrującsięnaswojejlustrzanejstrukturze,wadli-
wieiułomniewyrażaintencjepodmiotu,bywreszciedosięgnąć
najwyższegostopniazwątpienia,ujawnionegowtwierdzeniu,że
wyrażenieDsiebie”określonejestnietyleintencjami,ilegranicami
kodu.Wtensposóbzakwestionowanyzostajeromantycznymodel
naiwnejwyznaniowości,autentycznościisuwerennościJa.
NiemieckiliteraturoznawcaH.R.Jausspiszeoprogachepoko-
wych,jakienowoczesnośćpokonujewswymmarszukuprzyszło-
ści16.Jednymznichjestprzełomantypozytywistyczny.Wwysiłku
16
Zob.R.Jauss,ProcesliterackimodernizmuodRousseaudoAdorna,tłum.
P.Bukowski,w:Odkrywanie...,dz.cyt.,s.27.
