Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
NOWOCZESNOŚĆPOEZJI
ValérynajwyraźniejznajdujepodobieństwomiędzyDpotęgą
słów”aichdojmującymbrakiem.RyszardNyczuznaDbrakują-
cesłowo”zamotywDwspólnydlaeuropejskiegomodernizmu”21.
NanowoczesnedoświadczenieDbrakusłowa”powołujesięteż
GeorgeSteinerwksiążcePowieżyBabel:
PojęcieDbrakującegosłowa”wyznaczaliteraturęnowoczesną.Między
1879akońcemtegowiekuwhistoriizachodniejliteraturynastąpiłzasad-
niczyprzełom.Rozdzieliłonliteraturęrzeczywiściezadomowionąwję-
zykuodtej,dlaktórejjęzykstałsięwięzieniem.(...)Kiedyliteraturasta-
rasięzerwaćzpublicznąjęzykowąmatrycąistajesięidiolektem,kiedy
starasiębyćnieprzekładalna,wchodzimywświatnowejwrażliwości22.
WZerwanymkontrakcieSteinerjeszczerazpodkreśla,iżza-
uważeniejęzyka–odkrycie,odsłonięciejegonieprzezroczysto-
ści–podkoniecXIXwiekubyłonajważniejszym,zasadniczym
przełomemwhistoriiliteraturyzachodniej.Rozpoznanietonie
tylepozwalabadaczowiwyznaczyćdemarkacyjnąlinięnowoczes-
ności,ileskupićsięnanegatywnychstronachDodkryciajęzyka”,
któreinterpretujeonjakoDzerwaniekontraktu”23.Sytuacjata,
jakjużdobrzewiemy,doprowadziładosceptycyzmuwobecar-
tykulacyjnych,komunikacyjnychipoznawczychmożliwościjęzy-
ka.Ówsceptycyzmwfaziewczesnegomodernizmuujawniasię
zdaniembadaczapodpostaciąfrustracjiirozczarowania.Jego
przyczynSteinerupatrujewDnieograniczonejdyskursywnejpo-
21R.Nycz,Językmodernizmu...,dz.cyt.,s.57.
22G.Steiner,PowieżyBabel.Problemyjęzykaiprzekładu,tłum.O.iW
.Ku-
bińscy,Kraków2001,s.123.
23DJestemprzekonany,żetenkontraktzostałzłamanyporazpierwszy,wpeł-
niikonsekwentnie,wświadomościspekulatywnejeuropejskiej,środkowoeuro-
pejskiejirosyjskiejkulturywokresiemiędzy1870a1930rokiem.Towłaśnieza-
łamanieprzymierzamiędzysłowemaświatemstanowijednązniewielurewolu-
cjiduchawhistoriiZachoduiokreślanasząwspółczesność”.G.Steiner,Zerwany
kontrakt,tłum.O.Kubińska,Warszawa1994,s.47.
