Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
Pojęciewolnościwypowiedziwkampaniachwyborczych
pierającejideeabsolutystyczne,autorytarne.Demokracjaprzedstawicielskastanowi
wewspółczesnychpaństwachustrójdominujący,opierającysięnapośrednimpodej-
mowaniudecyzjipaństwowychprzezobywateli.Tapośredniośćpoleganatym,że
obywatelewybierająprzedstawicieli,którzynastępniereprezentująswoichwyborców
ipodejmujązanichczynnościmającewpływnakształtpaństwa.Oddemokracjipo-
średniej55należyodróżnićdemokracjębezpośrednią,wktórejobywatelesamipodej-
mujączynnościkształtującepaństwo,nieobierającżadnegoprzedstawiciela.
Donajistotniejszychiwskazywanychprzezprzedstawicielinaukiprzyczyn
rozwojudemokracjipośredniej,awkonsekwencjikampaniiwyborczej,nale-
żąprzedewszystkim:przyznanieprawwyborczychcorazliczniejszymgrupom
społecznym,wzmocnienieparlamentaryzmu,profesjonalizacjapolitykipoprzez
tworzeniepartiipolitycznychorazpostęptechnologicznywdziedzinieśrodków
masowegokomunikowania56.
Processtopniowegoprzyznawaniacorazwiększymgrupomludnościprawwy-
borczychmaswojekorzeniewroku1848iWiośnieLudów,kiedytodemokra-
cjaprzedstawicielska(opartanacenzusachwyborczych)zaczęłapowolizanikać.
Wdemokracjicenzusowejowyborzeprzedstawicielimającychwpływnakształ-
towaniepaństwadecydowałytylkotegrupy,którespełniałypełnekryteriazwane
cenzusami.Termintenmaźródłosłówwjęzykułacińskim(census-ocena,spis)
ioznaczankwalifikacjeobywatelazewzględunawykształcenie,wiek,wyznanie,
płećiin.,warunkującejegouprawnieniawyborcze[ł]”57.K.Skotnickiwskazuje,
żewprzeszłościnajpowszechniejszymicenzusamibyły:cenzuspłci,majątkowy,
wykształcenia,rasy,koloruskóry,klasowy,wyznaniaizawodowy58.Naprzykład
wAnglii,przedreformamizXIXw.,prawowyborczewhrabstwieprzysługiwa-
łojedyniemężczyznomposiadającymnawłasnośćgruntowartościminimum
40szylingów59.ZkoleiFrancjajakopierwszawprowadziław1848r.powszechne
TulliuszCyceron(bratMarkaTulliuszaCycerona)określiłmianemΠwystępówpolitycznych”
.
Napisałontakżeówczesnyporadnikwyborczy,wktórymzawarłgłównezałożeniakampanii.
Stwierdzał,żejesttoszczególnyprocespolityczny,gdzierządząregułypozanimodrzucane
ikrytykowane,tj.schlebianie,brataniesięzplebsem,oferowanierozmaitychkorzyści.
Zobowiązaniawyborcze,takchętnieudzielane,stałysiętylkoelementemzdobywania
głosówiniemiałycharakteruwiążącego.W27r.p.n.e.GajuszOktawiuszotrzymałodSenatu
tytułaugustaizniósłustrójrepubliki,wprowadzającpryncypat,wktórymniebyłojużmiejsca
nakampaniewyborczewpowyższymkształcie(zob.np.M.Nieć,Komunikowaniepolityczne
wnowoczesnympaństwie,Warszawa2013,s.100-136).
55WspółcześnietenmodeldemokracjipanujewSzwajcarii,choćwpraktycejestbardzotrudny
dorealizacji.WPolsceiinnychpaństwachdemokracjipośredniejzachowałysięniektóreidee
demokracjibezpośredniej,np.referendum(tamże,s.100-136).
56Tamże.
57Zob.np.hasło:cenzus,online:sjp.pwn.pl/sjp/cenzus;2447549.html(dostęp:8.02.2018).
58Zob.K.Skotnicki,Zasadapowszechnościwprawiewyborczym,Łódź2000,s.31-78.
59Wkonsekwencjina10mlnobywatelidogłosowaniauprawnionychbyłookoło240tys.(2%).
Wartozauważyćponadto,żeciostatnimoglidokonaćwyboruzaledwie200spośród550man-
datówwIzbieGmin.Pozostałaliczbabyłaobsadzanaprzezlokalnychnotabli.Wniektórych
