Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałIX
15
metropolii,ichwzajemnejbliskościpołożeniaorazsamymcharakterzekoloni-
stów–głównieAnglikówiHolendrówzpochodzenia–orazewentualnejwro-
gościFrancjiiHiszpanii.NanieszczęściedlaAngliiludzienajlepiejmogący
poradzićsobiezzaistniałąsytuacjąznajdowalisięwówczaswmniejszości,jed-
nocześnieniepiastującżadnychbardziejeksponowanychurzędów.
Wspomnianojużwcześniej,żegdybytrzynaściekoloniibyłowyspami,
WielkaBrytaniatakściśleodizolowałabyje,żebezwątpieniawcześniejczy
późniejupadłybyonejednapodrugiej.Możnadodać,żewąskipasterenujaki
wówczaszajmowałcywilizowanyczłowiekatakżesposóbwjakiprzecinałygo
ujściarzekorazrzekizdatnedożeglugipraktyczniezredukowaływarunkipa-
nującenakontynenciepółnocnoamerykańskimdotychcharakterystycznych
dlawysp.Wielkiepołaciebuntowniczegokrajuniebyłyjeszczedostatecznie
rozległebyposzczególnekoloniezdołałyprzeciwstawićsięBrytyjczykomsa-
motnie,lecznatyleduże,abyupadekchoćjednejznichstałsięfatalnąprzy-
czynąupadkucałejsprawy,ojakąwalczono.Najlepszymprzykładembędzie
odcinekrzekiHudson;wbrytyjskimposiadaniuznalazłasięodsamegopo-
czątkuZatokaNowojorskaawdwamiesiącepoogłoszeniuDeklaracjiNie-
podległości,wewrześniu1776r.BrytyjczycyzajęlisamomiastoNowyJork.
Trudnościwporuszaniusięwgóręiwdółtegożstrumieniabezwątpieniasta-
nowiłyznaczniewiększewyzwaniedlażaglowcówaniżeliobecniedlaparow-
ców;jednakwydajesięniemożliwebyaktywniizdolniludzie,którzydzierżyli
wrękachpotęgęmorskąAngliiniebyliwstanieżeglowaćporzeceiJeziorze
Chaplainwrazzeswymiokrętamiwojennymioraztowarzyszącymiimgalera-
mi,abywesprzećdostateczniedużąarmięporuszającąsiępomiędzygłównymi
dopływamirzekiHudsoniwspomnianegowyżejjeziora,jednocześniezapo-
biegająctransportowimorskiemupomiędzyNowąAngliąorazStanaminaza-
chódodrzeki.
W1777r.Brytyjczycypróbowaliosiągnąćtencelprzezwysłaniegenerała
BurgoynezterytoriumKanady,abyprzebiłsięprzezJezioroChaplainnarzekę
Hudson.WtymsamymczasieSirHenryClintonprzesunąłsięzNowegoJor-
kunapółnocwrazztrzematysiącamiżołnierzyidotarłdoWestPoint,skąd
okrętamiwysłałczęśćswychsiłwgóręrzekiczterdzieścimilodAlbany.Tutaj
oficerdowodzącytymoddziałemdowiedziałsię,żeBurgoyneskapitulował
podSaratogąizmuszonybyłzawrócić;leczcozrobiłstojącnaczeleoddziału
wydzielonegozkorpusuliczącegojedynietrzytysiąceludzirównocześniepo-
kazuje,czegomógłbydokonać,gdybysystemtenbyłlepiejrozwinięty.Wtrak-
cieopisanychdziałańgłównodowodzącybrytyjskimisiłaminaobszarzeAme-
rykiwykorzystałpotęgęmorskąswegonarodudoprzerzuceniaswejarmii–
czternastutysięcyżołnierzy–zNowegoJorkudoZatokiChesapeake,takaby
zająćznajdującąsięnatyłachwojskkolonistówFiladelfię.Tenekscentryczny
manewrokazałsięskutecznyidziękiniemuosiągniętozamierzonycel.Byłon
jednakzdeterminowanyuwarunkowaniamipolitycznymi–miastoowostano-
wiłobowiemsiedzibęKongresu–aniewzględamiwojskowymi,patrzącpod
tymkątempozostawałonwsprzecznościzwłaściwąpolitykąwojskową.Dla-
tegoteżwkrótcezdobycztazostałautracona,leczokupionojątymbardziej
