Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
S.Kierkegaard,Wprawkidochrześcijaństwa
świeckiebyłobypodporządkowaneprawukościelnemu.Niedążytakżedowe-
wnętrznejreformyKościoła,wktórejchodziłobyowprowadzeniejakichśzewnętrz-
nychrygorówdlaniedośćgorliwychchrześcijan.Niewalczyzinnymiwyznania-
mi(np.zkatolicyzmem)jaktoczyniłMarcinLuter,aninieusiłujenadaćstarym
chrześcijańskimdogmatom(może,pozaniewielkimiwyjątkami)nowejteologicz-
nejinterpretacji.Kierkegaardwogóleniezasługujenamianoreformatora.Toraczej
wyrafinowanyintelektualistaoniezwykłejduchowejwrażliwości,człowiekgłębo-
koreligijny,którytekstBibliiczytazniespotykanąprzenikliwościąirzetelnością.
Dowyrażenianajgłębszychtreściciągleposzukujenowegojęzyka,odrzucającsta-
rą,wyświechtanąretorykękościelną.Wsposóbbardzoskutecznybroninajistot-
niejszych,ponadczasowychtreścichrześcijaństwaprzedichutopieniemwfilozofii
dziejów.Odrzucagłównetezyniemieckiegoidealizmu,wyrażającsięzprzekąsem
oniemieckichpoetach,alejednocześnieużywanajnowszegojęzykamyślieuropej-
skiej.Jegoprzesłaniemożnaporównywaćdoprzesłańtakwybitnychmyślicieli
chrześcijańskichjak:AureliuszAugustyn,BernardzClairvaux,TomaszzAkwinu
czyBlaisePascal.Jegoprotestantyzm,podobniejakkatolicyzmtamtych,totylko
punktwyjściawdrodzedoBoga.Dlaniego,podobniejakdlatamtych,chrześci-
jaństwotobezmiarłaskiBogaiogromegzystencjalnegowysiłku.Celemzaśzba-
wieniewieczne(pełniaszczęścia),któremuzostajepodporządkowanewszystko.
WprawkidochrześcijaństwatodziełopóźnegoKierkegaarda.Ichstyljestdosyć
ciężkiichwilaminiezbytkomunikatywny.Nadmiernierozbudowanezdania,
obfitującewlicznewtrącenia,aluzje,nawiasy,nieułatwiająlektury.Takżeliczne
powtórzeniamogąsięwydaćzbędne.Uważnalekturapozwalajednakodkryćlogikę
tejfascynującejksiążkiorazniespotykanyblaskimocsłów,któretworząklimat
corazgłębszej,corazbardziejzaawansowanejmedytacji.Tematy,któreporusza
autor,sątakważneitakfundamentalne,żewymagająspecyficznejkomunikacji.
Niemożnaonichjedynieinformowaćczytelnika.Więcej,samoograniczaniesię
doinformacjibyłobytunienamiejscu.Trzebapobyćztymitematami,dającsobie
trochęczasu,bymogłyzaistniećwświadomościczytelnika.Stądprzewodniecy-
tatybiblijnepowtarzająsięjakrefren,jakbassoostinato,jakwybijanyrytm.Wprawki
dochrześcijaństwatoniepodręcznikteologii,toniezwięzływykład,leczrozmowa
zczytelnikiem,którawymagaczasuiskupienia.Rozmowadotyczyrzeczyosta-
tecznych,któranieznosipośpiechu.Niespieszmysię,zdajesięmówićAnti-Cli-
macus,pozawiarąniemajużnic,doczegomielibyśmysięspieszyć.
NakoniecchciałbympodziękowaćPanuJ.StewartowizSørenKierkegaards
ForsknigscenteretwKopenhadzezawydatnąpomocwdotarciudonajlepszego
zistniejącychwydańIndøvelseiChristendom.BezJegożyczliwejpomocytenprze-
kładbyłbygorszy.
Kraków,1.01.2002
AntoniSzwed
