Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
cząsteczkamisubstancjirozpuszczanejirozpuszczalnika(A–R).RozpuszczalnośćsubstancjiAzale-
żećbędzieodsiłyoddziaływaniaA–RwzględemoddziaływańA–AiR–R.Jeżelibędzieonamała,
obiesubstancjezachowająswojefazy.Wprzypadku,gdybędziepodobnalubwiększaodpozo-
stałych,cząsteczkiAbędąprzechodzićdorozpuszczalnikaR.
Rozpuszczalnośćjestpojęciemwpewnymstopniuumownym,ponieważobejmujerozpuszczanie
wwynikuprzezwyciężaniaprzyciąganiamiędzycząsteczkowego,aletakżerozpuszczaniezacho-
dzącewwynikureakcjichemicznych.Najczęściejbadaniarozpuszczalnościprzeprowadzasię
wnastępującychrozpuszczalnikach:wodzie(jesttorozpuszczalnikpolarnyobojętny),roztworze
wodorotlenkusodu(85g/l),roztworzewodorowęglanusodu(50g/l),kwasiesolnym(105g/l)
(sątorozpuszczalnikipolarneaktywne).
ROZPUSZCZALNOŚĆWWODZIE
Wodajestrozpuszczalnikiempolarnym.Rozpuszczająsięwniejsubstancjeopodobnejlubwiększej
liczbiegruppolarnychwstosunkudoniepolarnych,np.niższehomologialkoholiialkoholewie-
lowodorotlenowe,niższehomologifenoliifenolewielowodorotlenowe,niższehomologikwasów
alifatycznychialifatycznekwasywielokarboksylowe,alifatycznehydroksykwasy,niektórezasady
heterocykliczne,amidy,aminokwasy,aminoalkohole,kwasysulfonoweiwiększośćsoli.
Badanieodczynupowstałegoroztworumożedostarczyćinformacjiochemicznymcharakterze
badanegozwiązku.
Dosubstancjirozpuszczalnychwwodzienależąm.in.:glukoza,rezorcyna,kwaswinowy,kwas
cytrynowy,kwasaskorbowy,metenamina,nikotynamidorazsolesodoweipotasowekwasówkar-
boksylowych,enoli,imidówisulfonamidów,atakżesolezasadorganicznych(np.chlorowodorki,
azotany,fosforany,siarczany,winiany).
Uwaga!
Niektóresolenależądosubstancjitrudnorozpuszczalnychwwodzie,np.amilorydu
chlorowodorek,papawerynychlorowodorek,chinidynysiarczan,dihydralazynysiarczan,
salbutamolusiarczan,pyranteluembonian,diklofenaksodowy.
ROZPUSZCZALNOŚĆWROZTWORACHWODOROTLENKUSODU
IWODOROWĘGLANUSODU
Rozpuszczalnośćwrozcieńczonychroztworachwodorotlenkusoduiwodorowęglanusodu
uwarunkowanajestmożliwościąwystąpieniareakcjichemicznejipowstaniasolisodowychroz-
puszczalnychwwodzie.Takareakcjajestmożliwawprzypadkuzwiązkówbędącychdonorami
dodatniospolaryzowanegoatomuwodoru.
Dogrupyzwiązkównierozpuszczalnychwwodzie,arozpuszczalnychwroztworzewodorotlenku
sodunależą:kwasykarboksylowearomatyczne(np.benzoesowy,salicylowy,acetylosalicylowy),
fenole(np.paracetamol),iminy(np.teoflina),imidy(np.teobromina,barbiturany,fenytoina),enole
(np.fenylobutazon)izwiązkizawierającegrupęsulfonamidową(np.acetazolamid,hydrochlorotia-
zyd,tolbutamid,sulfametoksazol).
2
1.BADANIAWSTĘPNESUBSTANCJILECzNICzYCH
