Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
Rozdział1.Wrażliwestrunyosobowościawrażliwaosobowość
rozwójkonfliktówwrelacjachinterpersonalnych,aleinamniejpozytywne,
abardziejkatastrofizującepostrzeganietychrelacji,sprzyjającedoświadczaniu
frustracjiiuruchamianiuzachowańunikowych(OzeriBenet-Martinez,2006).
Neurotycznośćjakonwrażliwastrunaosobowości”możezatemnietylkowy-
rażaćwiększąpodatnośćnazagrożeniaizranienia,aleigenerowaćwzrosttej
podatnościwwynikunieadekwatnego,wrogiegopostrzeganiarzeczywistości,
któreskutkujeobniżeniemjakościrelacjispołecznychijakościżycia.
1.2.2.Reaktywnośćiwrażliwośćsensoryczna
Reaktywność,odnoszącasiędolatencji,długościorazintensywnościreakcji
emocjonalnych,orientacyjnychimotorycznychwodpowiedzinazmianywoto-
czeniu(Rothbart,Sheese,RuedaiPosner,2011),jestjednymzpodstawowych
aspektówtemperamentu(RothbartiDerryberry,1996;Strelau,2008).Wregula-
cyjnejteoriitemperamentuJanaStrelaua(1983,2008)aspektreaktywnościroz-
ciągasięodwrażliwościsensorycznejdowydolnościiobejmujetakiewymiary,
jak:(a)wrażliwośćsensoryczną,wyrażającązdolnośćreagowanianabodźce
osłabejsile;(b)reaktywnośćemocjonalną,wyrażającąskłonnośćdointensyw-
negoreagowanianawydarzeniawywołująceemocje;(c)wytrzymałość,zdolność
efektywnegoreagowaniawsytuacjachwymagającychdługotrwałegoiwysoko
stymulującegodziałania;(d)aktywność,czylizdolnośćdopodejmowaniazacho-
wańowysokiejwartościstymulacyjnej(StrelauiZawadzki,1993,1995).
WśródwymiarówreaktywnościujętychwmodeluStrelaua(1983)najbardziej
wrażliwywydajesięwymiarreaktywnościemocjonalnej.Wysokareaktyw-
nośćemocjonalnawiążesięzzaburzeniamidepresyjnymi,cyklotymicznymi,
lękowymiiskłonnościądoirytacji(Oniszczenko,Stanisławiak,Dembińska-
-KrajewskaiRybakowski,2017).Wbadaniachpowodzianzroku2001Bogdan
Zawadzki(2006)pokazał,iżreaktywnośćemocjonalnajestczynnikiemryzyka
dlarozwinięciasięsyndromustresupourazowego.Reaktywnośćemocjonalna
jestsilniepowiązanazunikaniemszkody(Hornowska2011),wymiaremrozpo-
znanymjakojedenzważnychaspektówpodatnościnawielezaburzeńpsychia-
trycznych(MiettuneniRaevuori,2012).
ArnoldH.BussiRobertPlomin(1984)zaproponowaliwswoimwpływo-
wymmodelutemperamentupodobnykonstruktokreślonyjakoemocjonalność.
Emocjonalnośćwyrażaskłonnośćdoreagowaniasilnympobudzeniememocjo-
nalnym,podwyższonączęstotliwośćiintensywnośćreakcjiorazniskiprógich
wyzwalania(BussiPlomin,1975,1984).Wiążesięonazpodwyższonąreak-
tywnościąukładunerwowegoprzywspółczulnego,azatemtakżezpodwyższoną
ogólnąpobudliwością(Mervielde,DeClercq,DeFruytiVanLeeuwen,2006).
Negatywnaemocjonalność,odnoszącasiędoreagowaniaemocjamionegatyw-
nejwalencji(lęk,smutek,gniewetc.),wiążesięzpodatnościąnanieadaptacyjne
