Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.Wspólnyrdzeńwrażliwychstrunosobowości
wistociebyćwyrazemniestabilnejsamoocenylubbrakuzgodnościmiędzy
deklaratywnąsamoocenąagłębokimemocjonalnymstosunkiemwobecsamego
siebie(PilchiHyla,2017).
31
1.3.Wspólnyrdzeńwrażliwychstrunosobowości
JoelNigg(2006),prowadzącprzeglądwymiarówtemperamentuiosobowości
związanychzobjawamipsychopatologicznymi,zaproponowałspójnymodel
obejmującygłębokieźródławariancjicechtemperamentu(ewolucyjneineuro-
anatomiczne),ichfunkcjeorazprzejawybehawioralne(Beauchaine,2001;
CalkinsiFox,2002;Markon,KruegeriWatson,2005;ShineriCaspi,2003).
Wyróżniłtrzypodstawowewymiarytemperamentu:negatywnąafektywność,
pozytywnąafektywnośćiregulację(constrain),umieszczającwtejstrukturze
podstawowecechyosobowościzgodnezmodelemwielkiejpiątki.Wtymujęciu
wrażliwestrunyosobowościgrupująsięwwymiarzenegatywnejafektywności
związanejzlękiemistrachem,pasywnymunikaniemorazwrażliwościąna
sygnałyzagrożeniaikary.DavidWatsoniLeeClark(1984)szereglatwcześniej
zauważyli,żeróżnewymiaryosobowości-lęk,neurotyczność,siłaego,potrzeba
aprobatyspołecznej,ogólnenieprzystosowanie-wyrażająjednąogólnąstabilną
właściwość,którąjestnegatywnaafektywność.AnalizaJoelaNigga(2012)idzie
dalej,pokazującźródłategowymiaruwterminachfunkcjibiologicznych.
Funkcjonalnaanalizapodstawowychwymiarówtemperamentuzapropono-
wanaprzezNigga(2006)wskazuje,iżultymatywnympodłożemobserwowa-
nychwymiarówsądwiepodstawowestrategieewolucyjne:dążenieiunikanie.
Negatywnaafektywnośćwznacznejmierzewyrażastrategięunikania,pozy-
tywnaafektywność-dążenia.Dążeniedouzyskiwanianagród(pozytywnych
wzmocnień)iunikaniezagrożeń(negatywnychwzmocnień)todwapodstawowe
motywyprzenikającewszystkiesferyfunkcjonowaniaczłowieka(Elliot,1999;
Higgins,1998).Dążenieukierunkowujeorganizmnabodźce,zkoleiunika-
nieukierunkowujeodbodźca(Pavlov,1927).Dążeniejestzorientowanena
pozytywnestanykońcowe(Higgins,1998),osiągnięcia(Elliot,1999)poprzez
redukcjęrozbieżnościmiędzystanemaktualnymacelem(CarveriScheier,
1990).Unikaniejestskupionenauniknięciuniepożądanychstanówkońco-
wych(Higgins,1998),opierasięnaprioryteciezauważaniazagrożeńiporażek
(Elliot,1999)idziałapoprzezzwiększaniedystansumiędzystanemobecnym
aunikanymcelem(CarveriScheier,1990).LukeSmillie(2008),podobniejak
Nigg(2012),pokazał,iżtepodstawowemotywacjewyrażająsięwosobowościo-
wychcechachekstrawersji(dążenie)ineurotyczności(unikanie),zaśuswojego
podłożamająemocjenadzieiipodekscytowania(dążenie)lubstrachuilęku
(unikanie).Reakcjeemocjonalneobutypówsązkoleigenerowaneprzezsystemy
wrażliwościnanagrodyiwrażliwościnakary,któreopierająsięnareaktyw-
