Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.2.Klasyfikacjausług
55
Nienegującpotrzebygrupowaniausługwedługróżnychkryteriówstosowniedo
założonychcelów,należypodkreślićkoniecznośćistnieniajednejpodstawowejklasyfika-
cji,którabywsposóbjednolityiprzejrzystyklasyfikowaławszystkierodzajeusług.
PróbątakiegopodziałuusługbyłaklasyfikacjaGUSz1976r.,któraporazpierwszy
uporządkowaławewnętrznąstrukturęzróżnicowanegosektorausługwPolsce.Przy
wykorzystaniutejklasyfikacjiorazopierającsięnaobowiązującejKlasyfikacjiGospo-
darkiNarodowej
13
,wrazzSystematycznymWykazemWyrobówutworzonoklasyfikację,
któraobowiązywałaod1stycznia1981r.Pragmatykaniniejszejklasyfikacjiopartabyła
namarksowskiejkoncepcjidziałalnościusługowej,zmodyfikowanejprzezO.Langego
14
.
Zgodniezniąusługito,,...czynnościnietworzącebezpośrednionowychdóbr,
świadczoneprzezjednostkigospodarkinarodowejnazewnątrzzarównowsferze
produkcjimaterialnej,jakiwsferzedziałalnościpozaprodukcjąmaterialną,odpłatnie
lubnieodpłatnie,niezależnieodcharakteruwykonawcylubodbiorcy’’
15
.
Gospodarka,zgodniezkoncepcjąGUS,zostałapodzielonanatrzydziały:
produkcjęmaterialnąiusługimaterialne(tworzącewspólniesferęmaterialną)oraz
usługiniematerialne(czylisferępozamaterialną).Podziałtenjestnadalwykorzystywany
lubsygnalizowanywwielupolskichpublikacjachnaukowych.Stądpróbasyntetycznego
odniesieniasiędoniniejszegopodziału.
Zaliczonedoprodukcjimaterialnejusługimaterialne,produkcyjneirzeczowe
charakteryzował:
•
bezpośrednizwiązekzdobramimaterialnymiprzejawiającysięwewspomaganiu
materialnychprocesówwytworzenia,
•
uzupełnienieiwzbogacaniewyrobówpochodzącychzdziałuI,azwłaszczaII,
•
obsługacyrkulacjiidystrybucjitowarów.
Usługiniematerialnewyodrębnionezostałynatomiastzewzględunaichbezpośred-
nieoddziaływanienaodbiorcę(konsumującegoczłowieka)oraznieuprzedmiotowiony
charakter.Ztejracjiusługiniematerialneniemiałyswegoudziałuwtworzonym
dochodzienarodowym
16
.
Wtymmiejscuujawniasięproblemprzyjętegowkrajachsocjalistycznychsposobu
obliczaniadochodunarodowego.StosowanotammetodęMPS(MaterialProduct
System),którauwzględniałajedynie,,...efektydziałalnościjednostekgospodarczychsfery
produkcjimaterialnej(bezsferyprodukcjiniematerialnej,budżetowejiprodukcji
własnej,nietowarowej)’’
17
.ObecniedochódnarodowywPolscejestobliczanyzgodnie
znormąONZ,wedługzasadySNA(SystemofNationalAccounts).
JakwynikałozklasyfikacjiGUS,dochodunarodowegoniewytwarzałym.in.takie
sektoryusługowe,jakturystyka,finanseiubezpieczenia
18
.Rezultatemprocesuuwzględ-
nianiawPolscezasadgospodarkirynkowejbyłowprowadzenie1stycznia1993r.,
13
KlasyfikacjagospodarkinarodowejGUS,GUS,ZeszytyMetodyczne,Warszawa1985.
14
O.Lange,Ekonomiapolityczna,t.1,PWN,Warszawa1978.
15
K.Rogoziński,Usługi...,op.cit.,s.59.
16
Ibidem,s.61–62.
17
W.Grzywacz,Politykagospodarcza.Istotaizałożeniametodyczne,UniwersytetSzczeciński,Szczecin
1998,s.37.
18
Klasyfikacja...,op.cit.
