Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Terminyipojęcia.Wprowadzenie
Kulturahistoryczna
Zakładajączjednejstrony,żewieloprofilowośćiróżnorodnośćzarównosa-
megozjawiskaodniesieńdoprzeszłości,jakibadańmupoświęconychjest
inieusuwalna,iniepożądana,zdrugiejzaśbędącprzekonanymopożyt-
kachpłynącychzkomunikacjimiędzybadaczami,umożliwiającej–mimo
partykularyzmuzainteresowań,założeńteoretycznychimetodbadaw-
czych–uwzględnianietego,corobiąinni,wprowadzamtupojęciekultury
historycznej.SzerzejomawiamtękwestięwartykuleOwspółczesnejkultu-
rzehistorycznejPolaków,wtymmiejscuwyjaśniamtylko,żerozumiemją
szeroko,jakowszelkiesposobyodnoszeniasiędoprzeszłościrespektowane
wkulturzedanejspołeczności,awięcobejmującezarównoto,cookreślane
bywapamięciąspołeczną(wtympamięćzbiorowąiindywidualną/osobni-
czą),jakihistorię-naukęoraztowarzyszącąjejmetarefleksjęfilozoficzną,
atakżehistoriędrugiegostopnia,któraczęstozaliczanajestrutynowodo
pamięcispołecznej,różnisięjednakodniejtym,czymróżnisięhistoria
odsocjologiiikulturoznawstwa–pierwszajestnaukąidiograficzną,druga
zaśnomotetyczną.Wsocjologicznychbadaniachnadpamięciądążysiędo
uchwyceniafunkcjispołecznychpamiętanychwydarzeńipostaci,odkrycia
ogólnychprawidłowościizwiązkówmiędzyróżnymizjawiskami,natomiast
wbadaniachprowadzonychwramachhistoriidrugiegostopniaprzedmio-
temanalizjestsamfaktpamiętaniaczegoś(wydarzenia,postaci,artefaktu)
izmienneowegopamiętanialosy.Pamięćowydarzeniu,osobie,artefakcie
traktowanajestjakfakthistorycznyiztejperspektywyopisywana.
Jednymzpożytkówposługiwaniasiępojęciemkulturyhistorycznej
wprzyjętymtuznaczeniujestuświadomieniesobiezłożonościzjawisk
odnoszeniasiędoprzeszłościibadaniazachodzącychmiędzynimirelacji.
Niepretendującwżadnymwypadkudowyczerpaniazagadnienia,pragnę
zwrócićuwagętylkonadwawątkitematyczne.Pierwszytopostawywobec
przeszłościidominującewposzczególnychepokachwyobrażeniadziejowo-
ści.Międzywielkimiepokami:przednowoczesną,nowoczesnąiponowo-
czesną,istniejąistotneróżnicewujęciachrelacjimiędzyteraźniejszością,
przeszłościąiprzyszłością.Wepoceprzednowoczesnej,jeżeliwystępuje
jużjakieśwyobrażenieozmianachwdziejach,jesttoruchwsteczny,od
wiekuzłotego(raju)kuwiekombrązuiżelaza,czasomwojen,głoduinędzy.
Przekonanie,żenajlepszejużbyło,amymożemyconajwyżejstaraćsię
12
