Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Wojnaikonfliktzbrojny
wteoriachstosunkówmiędzynarodowych
29
Wewcześniejszejtradycjiprawanaturalnegoroszczeniusuwerennościipolitycz-
nejniezależnościprzysługiwałmniejnormatywnystatusniżmoralnemuimpe-
ratywowiukaraniaźleczyniącychiochronyniewinnych.Wprzeciwieństwiedo
chrześcijańskiejtradycjiprawanaturalnegoLockedefiniujewojnęsprawiedliwą
wyłączniewkategoriachprawadosamoobronyikaraniazaagresję,podkreślając
tymsamymniezależnośćpolitycznychwspólnotjakointegralnejcechystosunków
międzynarodowych.
StanwojnyjestdlaLocke’astanemwrogościibezprawia.Ten,ktousiłujepoddać
innegoczłowiekaswejwładzy,wstępujeznimwstanwojny.Jesttodlaniegorówno-
znacznezogłoszeniemzamiarupozbawieniagożycia.Stanwojnywystępujewtedy,
gdyużyciesiłylubjejzamiarsąjednoczesneigdyniemawspólnegozwierzchnika,
doktóregomożnabysięodwołać
23
.Możliwośćodwołaniadajeczłowiekowiszansę
nauniknięciestanuwojny,cojestnajważniejsząprzyczyną,dlaktórejludziełączą
sięwspołeczeństwaiopuszczająstannatury.Tamgdziemamydoczynieniazdys-
ponującymwładząnaziemiautorytetem,doktóregomożnasięodwołać,niemoże
istniećstannatury,aspórjestrozstrzyganywjegoimieniu.
ProwadzeniewojnyizawieraniepokojustanowiłodlaLocke’aoznakęstanusu-
werenności,którydotyczytylkospołeczeństwpolitycznych.Wtakichspołeczeń-
stwachostaniewojnyipokojudecydujenajwyższawładzawpaństwie.Podstawą
dlaLocke’adefiniowaniawojnyjestjednakstosowanieprzemocy.Powoduwystępo-
waniastanuwojnyniestanowiliczbazwolenników,leczwrogośćmiędzystronami
wsytuacji,gdyniemazwierzchnika,doktóregomożnabysięodwołać.Zatem,wdo-
browolnieutworzonejwspólnocie,nawettylkonapewienczas,ten,ktoposiadawła-
dzęnapodstawiezgodypozostałych,możeprowadzićwojnęizawieraćpokój.Locke,
podkreślającmożliwośćprowadzeniawojnynietylkoprzezkróla,miałnaceluuza-
sadnienietezy,którabyłaprzeciwnawyłącznościwładzykrólewskiej.Ten,który
prowadziwojnę,łamiepodstawoweprawanaturyimożezostaćzniszczonyztych
samychpowodów,dlaktóregozabijasięagresywnezwierzęta.
WedługLocke’a,agresortraciwszystkieswojeprawa,gdywszczynawojnęnie-
sprawiedliwą.Agresjaprzeciwkoumysłowi,życiuiwłasnościczłowiekajestrów-
noznacznazestanemwojnyistanowiwjegoteoriiuzasadnienieiustumbellum.
Napastnik,wstępującwstanwojnyzinnymiiniesłusznienaruszającichupraw-
nienia,prowadziwojnęniesprawiedliwą.Lockeuważa,żewwynikutakiejwojny
niemożnanabyćżadnychuprawnieńwobeczwyciężonych.Równieżwwojniespra-
wiedliwejzdobywcaniezyskujeżadnejwładzynadtymi,którzydokonaliznim
podboju.Zdobywcauzyskujejedyniewładzęnadtymi,którzywspółdziałaliwbez-
prawnymużyciusiłyprzeciwkoniemu.Władza,jakązdobywcauzyskujenadpoko-
nanymiwsprawiedliwejwojnie,jestwładząabsolutną.Zdobywcamawładzęnad
życiemosóbzwyciężonych,aleniemażadnychuprawnieńdoichmajątku.Wkażdej
wojniewystępujesplotużyciasiłyiwyrządzaniakrzywd,atoprowadzizawszedo
stanuwojny.Użycieprzeznapastnikasiłydajejegoprzeciwnikowiuprawnieniedo
23
L.Ward,LockeontheMoralbasisofInternationalRelations,„AmericanJournalofPoliticalScience”2006,
t.50,nr3,s.694.
