Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
MałgorzataKita
fundamentyteoretyczneidrogęprocedurybadawczo-opisowej12.Wopisie–
zuwzględnieniemperspektywystatycznej–wzorcagatunkowego,którypowinien
byćtraktowanyintegralnie,jakocałość,Autorkaproponujeuwzględnieniekilku
aspektów13,takichjak:
–aspektstrukturalny,czylinokreślonąstrukturę(modelkompozycyjny),
awięcramętekstową,podziałnasegmenty,relacjemiędzysegmentami,czyli
różnorodnezjawiskazzakresutypowychdlagatunkuukładówpoziomych,atak-
żearchitektonikitekstu”;
–aspektpragmatyczny,czylinobraznadawcyiodbiorcy,celkomunikatu
(potencjałillokucyjny),kontekstżyciowygatunku,awięcprymarnezastosowanie
komunikacyjne”;
–aspektpoznawczy,tzn.ntematykęisposóbjejprzedstawienia(perspektywę,
punktwidzenia,hierarchięwartościiinneskładnikiobrazuświata”;
–aspektstylistyczny,awięcncechyuwarunkowanestrukturalnie,dookreślane
pragmatycznieizwiązanezgeneząużytychśrodków”.
Uwzględnieniedynamikiprocesówkomunikacyjnych,zmiennośćspołecznych
ikulturowychuwarunkowańwpływająnawariantywnośćwzorcagatunkowego;
wyróżniasiętutrzykategorie14:
–Wzorzeckanoniczny,czylindecydującyotożsamościgatunkuiobejmujący
określonągamęnajbardziejtrwałychwyznacznikówstrukturalnych,pragmatycz-
nychistylistycznych”.
–Wzorcealternacyjne,czyli
[ł]takie,którepowstająwwynikuprzekształceniaposzczególnychskładnikówwzorcakano-
nicznego.Wwielugatunkachpoczątkiemalternacyjnychmodyfikacjisąprzeobrażeniastruktury,
któremogąobejmować:redukcjęskładnika,wymianękomponentu(lubkomponentów),poszerzenia
strukturyonowyskładnik(lubskładniki),kontaminacjęstruktur,któraprowadzijednakzregułydo
powstaniawzorcaadaptacyjnego.[ł]Przekształceniomstrukturalnymtowarzysząprzeobrażenia:
a)wpotencjaleillokucyjnym[ł],b)wobrazieświata[ł],c)wzbiorzecechstylistycznych.Wzor-
cealternacyjnerozluźniająokowykonwencji,stającsięprzyczynąpowstawaniagatunkowychform
poruszonych,którewtrakciekolejnychewolucyjnychzmianmogąsięwykrystalizowaćwodmiany
gatunkowe.
–Wzorceadaptacyjne,czylinnawiązaniadoobcychschematówgatunko-
wych”.
WedługkoncepcjiMariiWojtak,wariantywzorcagatunkowegosązesobą
powiązaneitworząmożliwedoprzewidzeniapolegatunkowe.Możnatuzaob-
serwowaćpewnąprawidłowość:n[ł]obszarcentralnypolazajmujewzorzecka-
12Ibidem,s.11–28.
13Ibidem,s.16–17.
14Ibidem,s.18–19.
