Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
ROZDZIAŁ1
Systempolitycznyijegoklasyfikacje
politycznych.Wtychobszarachspotykająsiękonflikty,sprzeczności,sąonenie-
spójne.Wtakiejsytuacjisystempolitycznyzmuszonyjestdonieustannegoposzu-
kiwanianowychrozwiązań,któremogądoprowadzićdointegracjizotoczeniem
idozapobieganianiebezpieczeństwudestabilizacji.
Ważnąprzesłankąefektywnościfunkcjonowaniasystemupolitycznegojestwy-
stępowanielegitymizowanejwładzypolitycznej.
Systempolitycznymożemytraktowaćtakżejakotypprzestrzenispołecznej,cha-
rakteryzującysięswoistąstrukturą.Wyróżniasięwniejarenypolityczne(wyborczą,
parlamentarną,rządową,administracyjnąorazkorporacyjną)ipoziomy(centralny,
regionalny,lokalny).Wielesporówbudzitypologiasystemupolitycznego.Brane
sątutajpoduwagęróżnekryteria.Zaliczymydonichformęrządów(Arystoteles),
osiągniętypoziomrozwojugospodarczego(podziałnasystemyagrarneiindustrial-
ne–T.Sutton),stopieńosiągniętejsocjalizacjirólpolitycznych(podziałnasystemy
prymitywne,tradycyjne,nowoczesneipenetracyjne–G.Almond),typreżimupoli-
tycznego(A.Lijphart),typlegitymizacjiwładzy(M.Weber)orazpropozycjeoparte
nazespolekryteriów(R.Dahl).
Niezależnieodróżnicwdefiniowaniuiklasyfikowaniusystemupolityczne-
gowiększośćautorówjestzgodnacodokilkukwestii.Należydonichzałożenie,
żesystempolitycznyjeststrukturązłożoną,spełniawielefunkcji,nadajeżyciupo-
litycznemuzorganizowanywyraziobejmujewszystkiezachowania(role)związane
zwładzą(dystrybucjadóbr).Jegoskładnikamisąformalneinieformalneinstytucje
polityczneorazspecyficznezachowaniawiążącesięzkreacjąośrodkówwładzypu-
blicznej,podejmowaniemprzezniewiążącychdecyzjiorazegzekwowaniemodpo-
wiedzialnościrządzących.Takrozumianepojęciesystemupolitycznegojestszersze
wstosunkudoterminupaństwo,ustrójpolitycznyorazreżimpolityczny.
1020Klasyfikacjasystemówpolitycznych
Istniejewielekryteriów,wedługktórychmożemycharakteryzowaćposzczególne
systemypolityczne.Donajważniejszychmożemyzaliczyćtakiezmiennejak:re-
żimpolityczny,zasadyorganizacjiaparatupaństwowego,strukturaterytorialna
państwa.
102010Podziałzewzględunatypreżimupolitycznego
Reżimpolitycznyjesttoukładformalnych(prawnych),jakinieformalnychzasad
imechanizmówregulującychfunkcjonowaniecentrumwładzypolitycznejorazspo-
sóbjegopowiązaniazespołeczeństwem.Zcharakterureżimupolitycznegomożna
wnioskować,ktomadostępdocentrówdecyzyjnych,iprzywykorzystaniujakich
procedur,orazwjakisposóbdecydencipolitycznistarająsięułożyćstosunkizresz-
tąwspólnotypolitycznej.Reżimpolitycznyjestwięcspecyficznąformąorganizacji
politycznej,któraodgrywaszczególnarolęwprocesiestabilizacjisystemupolitycz-
nego(wtymrównieżistabilizacjidemokratycznej).Generalniemożnapodzielić
reżimypolitycznenademokratyczneorazniedemokratyczne.
