Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1020Klasyfikacjasystemówpolitycznych
21
Państwounitarnecharakteryzujejednośćstrukturyorganizacyjnejibrakpodzia-
łównaczęściskładowe,któremiałybycechyDpaństwowości”.Wtegotypupań-
stwachniższestrukturywładzyzawszepodlegająwładzomcentralnym.
Współcześniejesttonajbardziejrozpowszechnionaformapaństwa.Jejcharakte-
rystycznecechyto:
•jednolitysystemprawamaterialnegoiformalnego;
•jednoliteobywatelstwo;
•jednorodnysystemorganówsądowychorazorganówprawodawczychiwyko-
nawczychconajmniejnaszczeblucentralnym;
•podziałkrajunajednostkiadministracyjno-terytorialnezrównoczesnympodpo-
rządkowaniemorganówlokalnychorganomcentralnym.
Międzykrajamiunitarnymiwystępująznaczneróżnice.Sąonenastępstwem
prawnegocharakterustosunkówmiędzycentralnymiiregionalnymiorganamipań-
stwa.Możemywyróżnićpaństwa:
•zdecentralizowane,wktórychorganyregionalnesąformowaneniezależnie
odorganówcentralnych(np.Japonia,NowaZelandia,WielkaBrytania);
•scentralizowane,wktórychwystępujepodporządkowanieorganówregionalnych
centrumprzezwyznaczonychprzezwładzecentralneurzędników(np.wFinlan-
dii,Holandii).
Wpaństwachzłożonychichczęściskładowezachowująpełnylubograniczony
zakressuwerenności.Każdaznichmaokreślonekompetencjeiswójwłasnysystem
organówprawodawczych,wykonawczychisądowniczych.Możemywyróżnićna-
stępującepostaciepaństwazłożonego:
•uniapersonalna–jestzwiązkiemdwóchlubwięcejpaństwpoprzezosobęwspól-
nejgłowypaństwazzachowaniemodrębnegosystemuinstytucjipaństwowych;
•uniarealna–jestzwiązkiemdwóchlubwięcejpaństw,będącychpodmiotami
prawamiędzynarodowego.Wramachuniirealnejsprawyzagraniczne,wojsko-
we,finansowesąrozwiązywanewspólniedlawszystkichpaństw;
•konfederacja–jesttoluźnyzwiązekkilkusuwerennychpaństw,któredecydują
sięnabliskawspółpracę,jednakpragnązachowaćbardzowysokipoziomauto-
nomii.Wiążesiętozezjawiskiemograniczeniaprzezkażdeztychpaństwsy-
gnatariuszyporozumieniazwiązkowegoswojejsuwerenności,gdyżtylkowten
sposóbpojawiasięmożliwośćuzgodnieniapolitykiiosiągnięciapewnychwspól-
nychcelów.Państwastanowiąceczęściskładowekonfederacjizachowująkom-
petencjekompetencji,tzn.prawodoustalaniawłasnejkompetencji,jakikompe-
tencjiwszystkichjednostekpolityczno-prawnychwewłasnymobrębie.Pozostają
państwamisuwerennymiiutrzymująswojąosobowośćmiędzynarodową.Sto-
sunkimiędzyczłonkamikonfederacjisąstosunkamiprawno-międzynarodowy-
mi.Koniecznośćrealizowaniawspólnychcelówwymuszapowołaniewspólnego
organu–zgromadzeniaparlamentarnego,wktórymczęściskładowesąrówno-
uprawnionewgłosowaniu,tzn.mająpojednymgłosieniezależnieodwielkości
państwa,liczbyludności,bogactwnaturalnych.Tegotypurozwiązaniapolitycz-
no-instytucjonalneznanebyływprzeszłości,np.konfederacjakantonówSzwaj-
cariiwlatach1815–1848,ZwiązekPółnocnoniemieckiwlatach1867–1871,
