Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ogólnacharakterystykatradycjiprawnych
23
kulturaprawnapozainstytucjamiprawnymi,awpływspołeczeństwaikultury
wogólnościmożnawmiarębezpieczniezignorować34.
ZkoleiDavidNelkenproponuje,abypostrzegaćkulturęprawnąjakospo-
sóbopisywaniarelatywniestabilnychwzorcówzachowań,mającychznaczenie
prawne.Identyfikacjaelementówkulturyobejmujebardzoszerokągamęoko-
licznościfaktycznych,począwszyoddanychoprawnikach,zasadachpowoły-
waniasędziówikontroliorzeczeń,poprzezzasadypostępowańsądowych,aż
pomniejkonkretneczynniki,takiejakidee,wartości,dążeniainastawienie
społeczeństwa35.Wopiniitegoautoraniemożnapominąćwpływuspołeczeń-
stwajakotakiegonakulturęprawną.
KolejnąważnądefinicjęsformułowałJohnH.Merryman36.Tenautorpo-
sługujesięokreśleniemntradycjaprawna”(legaltradition)iwyjaśnia,żejestto
historycznieuwarunkowanyzespółpoglądów(attitudes)nanaturęprawa,rolę
prawawspołeczeństwieipaństwie,właściwąorganizacjęifunkcjonowaniesys-
temuprawnego,sposóbtworzenia,stosowaniainaukiprawa.Tradycjaprawna
ukazujesystemprawnyzperspektywykultury37.JakdostrzegaJohnW.Head,
centralnemiejscewtejdefinicjizajmujepojęcieattitude(stosunekdoczegoś),
atradycjaprawnajestwłaśniezbioremtychnstosunków”38.Należypodzielić
tenpogląd.Biorącpoduwagęrelacjedoprawa,roliprawawspołeczeństwie,
systemuprawnego,działaniaprawa,uwzględniasięnietylkopowierzchowne
podobieństwosystemówprawnych,opartenapodobnychprzepisach,aleana-
lizujesięteżsystemgłębiej,mającnawzględziejegopodstawyaksjologiczne.
Mówiącopojęciukultury(tradycji)prawnej,niemożnapominąćrów-
nieżdefinicjiPierre’aLegranda.Nieużywałonokreśleniaattitudes(sto-
sunki),aleistotajegodefinicjibyłapodobnadotejzaproponowanejprzez
34
D.Nelken,DefningandUsingtheConceptofLegalCulture…,s.114.
35
Ibidem,s.113.
36
Tadefinicjajestpowtarzanaprzezniegotakżewostatnichwydaniachjegopracnatemat
tradycjiprawnych.
37
Oryginalnebrzmieniedefinicji:asetofdeeplyrootedhistoricallyconditionedattitudesabout
thenatureoflaw,abouttheroleoflawinthesocietyandthepolity,abouttheproperorganization
andoperationsofalegalsystem,andaboutthewaylawisorshouldbemade,applied,studied,
perfected,andtaught.Telegaltraditionrelatesthelegalsystemtothecultureofwhichitisapar-
tialexpression.Itputsthelegalsystemintoculturalperspective(J.H.Merryman,R.Pérez-Per-
domo,TeCivilLawTradition,Stanford2007,s.2.Zob.takżenp.J.H.Merryman,D.S.Clark,
J.O.Haley,TeCivilLawTradition:Europe,LatinAmerica,andEastAsia,Charlottesville
1994,s.3-4).
38
J.W
.Head,GreatLegalTraditions…,s.6.
