Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ogólnacharakterystykatradycjiprawnych
21
wiemznaczeniekulturotwórczeirównocześniewywodzisięzkultury.Henry
W.Ehrmannwskazuje,żerozwójprawanieprzebiegawizolacjiodinstytucji
społecznychorazzmianwodczuciachioczekiwaniachspołeczeństwa.Nie-
mniejjednaknadalbudzikontrowersjeto,czyprawomożeipowinnopowo-
dowaćzmianywspołeczeństwie,czyteżraczejpodążaćzatymizmianami21.
Pojęciekulturyprawnej-jakdostrzegaDavidNelken-jestobecniepo-
wszechnieużywane,alejednocześniekrytykowaneprzezczęśćdoktryny22.
WśródkrytykównależywymienićRogeraCotterrella23.Mimotejkrytyki
obecniepowszechnieodwołujesiędokulturprawnych,aprzyprzygotowy-
waniureformprawazwracasięuwagęnato,abyproponowanerozwiązania
byłydostosowanedodanejkulturyprawnej,bowprzeciwnymraziereforma
możezakończyćsięniepowodzeniem24.Przyjęciekoncepcjikulturprawnych
oznaczauwzględnienieinterakcjipomiędzyprawem,socjologiąakulturą.
Samopojęciekulturyprawnejjestwieloznaczne25.Poniżejzostanąprzedsta-
wionetylkoniektórezfunkcjonującychwdoktryniedefinicji,alenależymieć
świadomośćtego,żetenterminbywaużywanyjeszczewinnychznaczeniach26.
21
H.W
.Ehrmann,ComparativeLegalCultures,s.3-5.AutortenprzywołujepoglądyJere-
my’egoBenthamaorazFriedrichaKarlavonSavigny’egonawyżejwskazanąkwestię,dochodząc
jednakdowniosku,żewzasadzieżadnezestanowiskzajęteprzeztychuczonychnieopisujedo
końcapoprawnierozwojukulturprawnych.
22
Zob.D.Nelken,DefningandUsingtheConceptofLegalCulture…,s.109.Autorwskazuje,
żenawetLawrenceFriedman,któremuzawdzięczamywprowadzeniekoncepcjikulturpraw-
nychwkońculatsześćdziesiątychubiegłegowiekudosocjologiiprawa,mapewnewątpliwości
codotejkoncepcji.
23
Zob.R.Cotterrell,TeConceptofLegalCulture[w:]ComparingLegalCultures,red.
D.Nelken,Aldershot1997,s.13-31.Autortendostrzega,żeprzyjęciekoncepcjikulturpraw-
nychjestsposobemnapołączeniesocjologiiprawaikomparatystykiprawniczej.Wskazuje
jednak,żemechanizmystosowanewprawieporównawczymwydająsięnieodpowiedniedo
socjologiiprawa.Jegozdaniemkoncepcjakulturprawnychjestużytecznawtymsensie,aby
podkreślićzłożonośćiróżnorodnośćstrukturspołecznych,wktórychwspółczesnesystemy
prawnefunkcjonują.Wwieluokolicznościachoparciesięnatomiastnakoncepcjikulturyczyni
problematycznąidentyfikacjękonkretnejkulturyprawnej.Por.L.Friedman,TeConceptofLe-
galCulture.AReply[w:]ComparingLegalCultures,red.D.Nelken,Aldershot1997,s.33-39.
Autorprzyznaje,żerzeczywiściesamakoncepcjanienależydonnajszczęśliwszych”
,alepodob-
niejakwieleniedookreślonychpojęć,jestużytecznymsposobem,abyusystematyzowaćpewne
zjawiska.Tomożezkoleiułatwićichbadanie.
24
Zob.D.Nelken,DefningandUsingtheConceptofLegalCulture…,s.109.
25
Zob.LegalCulturesandtheLegalProfession,red.L.Friedman,H.Scheiber,Boulder1996,
s.1.
26
Zob.np.P.deCruz,AModernApproachtoComparativeLaw,Deventer1993,s.29.
