Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Stosunkimajątkowemałżonków…
LawrenceFriedman,prezentująckoncepcjękulturprawnych,wskazywał,
żepokazująone,coludziemyśląoprawie,prawnikachiporządkuprawnym.
Wedługniegokulturyprawnestanowiąkoncepcje,opinieioczekiwaniawsto-
sunkudosystemuprawnego.Podobniejaknopiniaspołeczna”
,kulturapraw-
naodnosisiędodającychsięzmierzyć(widocznych)zjawisk,conieoznacza
jeszcze,żemożnająsprowadzićdoprostychdanychstatystycznych27.Kultura
prawnaoznaczastanmyślidanegospołeczeństwa28.Wswoichkolejnychpra-
cachLawrenceFriedmanwyróżniłwewnętrznąkulturęprawnąizewnętrzną
kulturęprawną29.Tapierwszaprzyznawałaszczególnąrolęsędziominauce
prawa,adrugajednostkombądźichgrupom,którewywierająwpływnapra-
wo,abydokonaćzmianspołecznych30.Jegozdaniemrolakulturywewnętrznej
wwyjaśnianiuprzemiansocjologiczno-prawnychjestwyolbrzymiana.Wjego
ocenieistotniejszeznaczeniemakulturazewnętrzna,awięcteoczekiwania
społeczne,któresąmotoremzmian31.
WażnąrolęprzydefiniowaniukulturprawnychodegrałrównieżErhard
Blankenburg,któryproponujeuwzględnienieprzyichwyodrębnianiuczte-
rechczynników,amianowicieprawawksiążkach(lawinbooks),prawawdzia-
łaniu(lawinaction),wzorcówzachowańprawnych,świadomościprawnej,
zwłaszczastosunkudoprawasamychprawników32.Autorten,analizującho-
lenderskąkulturęprawą,którazgodniezprzyjętąwniniejszymopracowaniu
systematyką,należydotradycjiromańskiej,podkreśla,żennapapierze”często
poszczególnesystemyprawnesądosiebiezbliżoneidopieroprawowdzia-
łaniupokazuje,jakbardzosięróżnią33.Stoionnastanowisku,żenieistnieje
27
Zob.L.Friedman,TeConceptofLegalCulture:AReply…,s.34.
28
Ibidem,s.35.
29
Zob.J.H.Merryman,D.S.Clark,L.M.Friedman,LawandSocialChangeinMediterra-
neanEuropeandLatinAmerica,Stanford1979,s.27-28.
30
D.Nelken,DefningandUsingtheConceptofLegalCulture…,s.112.Por.R.Cotterrell,
TeConceptofLegalCulture…,s.27.Tenostatniautorkrytykujetowyróżnienie,wskazującna
brakjasnychgranic,którepozwalająnaodróżnieniewewnętrznejkulturyprawnejodzewnętrz-
nej.WodpowiedzinatękrytykęLawrenceFriedmanwskazuje,żenienależyprzywiązywać
zbytdużejwagidoprecyzyjnegorozróżnieniatychkultur,atowyróżnieniemasłużyćprzede
wszystkimtemu,abypokazać,żeprawnicyisędziowiewwieluspołeczeństwachtworząwpły-
wowąelitę.Samtenfaktniejestniczymnadzwyczajnym(zob.L.Friedman,TeConceptof
LegalCulture.AReply…,s.35-36).
31
D.Nelken,DefningandUsingtheConceptofLegalCulture…,s.112.
32
Ibidem,s.112.
33
E.Blankenburg,F.Bruinsma,DutchLegalCulture,Deventer1994,s.3.
