Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26OWSPÓLNOTAPYTAŃ.ANTOLOGIA
którewskazująnakompletnąnieznajomośćkulturyżydowskiejiżycia
polskichŻydów7:
Książkiżydowskiedrukowanesąunas,czytaneprzezludzi,zktórymiłączą
nasciągłeinieustannestosunki,ajednakmytychksiążekzupełnienieznamy.
Naszasferainteligentnawięcejmawyobrażeniaoliteraturzehiszpańskiej,
anawetichińskiej,aniżeliotym,coczytająŻydzi,oboknasmieszkający.[…]
literaturażydowskawprowadzanaswświatnowy,zupełnienamnieznany,
pomimotakbliskiegosąsiedztwa[…].Zamiastbujaćwdziedzinieteoretycz-
nychmrzonekiiluzji,zamiastpomstowaćnaŻydów,naichspryt,przebie-
głość,zdolnośćdowszelkiegoszachrajstwa,izamiastnadwłasnąubolewać
niezaradnością,czynielepiejzbliżyćsiędonichipoznaćichdobrze?
ChoćdiagnozaOhra,powtarzanazaJunoszą,jesttrafna,towkon-
tekściecałościprzedmowynabieracharakteruwysoceambiwalentne-
go.Prezentującczytelnikowipolskiemuniektóredokonanialiteratury
jidyszswojegoczasu(tekstRabinowiczaukazałsięwzbiorzezawiera-
jącymtakżeinneprzekłady),widzionwnichprzedewszystkimśrodek
flpoznaniaprzeciwnika”(!).ChoćtakąopinięsformułowałjużJunosza
(późniejpublikowanym.in.nałamachantysemickiejflRoli”JanaJeleń-
skiego),towtekścieOhratezyteulegająwyostrzeniu.Nieznajomość
kulturyżydowskiejstanowiwedługniegozagrożeniedlaPolaków.Oile
JunoszawprzedmowiedoDonKiszotapodkreślał,żeniechciałbyŻy-
dówpostrzegaćjakoprzeciwników,otyleOhr,modyfikującprzytaczany
tekst,niematakichskrupułów.Zatemkontekst,wjakimpublikowany
przekładsięukazał,obrazujerównieżzłożonośćśrodkowoeuropejskich
modernizmów,którychczęśćstanowiłtakżeantysemityzm.
Wartotuteżwspomnieć,żemoment,kiedyukazujesiętenprzekład,
przełomXIXiXXw.toczas,gdywśrodowiskuwielojęzycznejżydow-
skiejinteligencji(m.in.nałamachwarszawskiegoczasopismaflIzraelita”,
wydawanegopopolsku)tocząsięzażartedyskusjenatematliteratury
wjęzykujidysz.Językten,choćwciążnazywanyflżargonem”,zaczyna
7
S.J.Abramowicz,DonKiszotżydowski,tłum.K.J.Szaniawski,Warszawa1885,
s.6.
