Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wewspomnieniach,planowanychażnatrzyobszernetomy92,znalazło-
bysięmiejscenaszczegółowyopistejostatecznejmłodzieńczejrewolty.
Jednaknawetto,copozostawiłnakartachpamiętników,wystarcza,by
zaliczyćjegodziełodonajwybitniejszychświadectwautobiograficznych
ukazującychprocesyzachodzącewmentalnościpokoleniatzw.apikoj-
resów(odstępcówodwiary)-ludziurodzonychnaprzełomieXIXiXX
wieku,uformowanychprzezreligięiżydowskirytuał,zktórymizerwa-
li,apolemswoichdziałańitwórczościuczyniliświecką,nowoczesną,
aprzedewszystkimjidyszowąkulturęisztukę.PochodzącyzPrużany
dziennikarziliteratJojsefBabicz,piszącnałamachflLiterariszeBleter”
otym,żeniemalwszyscywybitnimodernistycznipisarzeipoeciżydow-
scywPolscebyli,wdosłownymiprzenośnymznaczeniutegookreślenia,
dziećmisztetla,wskazywał:flZewzględunaszereghistorycznych,ekono-
micznychipsychologicznychprzyczynsztetljestażdodzisiajmiejscem
narodzinżydowskichtalentówiwielkichżydowskichosobowości”93.
WleoncińskimsztetluwychowywałosięteżrodzeństwoSingera-star-
szaodniegoodwalataEster,pomężuKreitman,równieżpisarka,imłodszy
odziewięćlatIzaak,znanypotemświatujakoBaszewis,laureatliterackiej
NagrodyNobla,przyznanejmuw1978roku.Obojesąautoramitekstów,
którechronologiczniezaczynająsiętam,gdziekończysięopowieśćichbra-
ta,iktóresąjejswoistąkontynuacją.Kreitmanprzestawiładramatyczną
historięwyzwalaniasięzokowówtradycyjnegożydowskiegożyciawSzej-
dimtanc[Taniecdemonów]94,beletryzującbiograficzneszczegółyipilnie
unikającbezpośrednichodniesieńdodziejówrodziny.Baszewistymczasem
powieliłwtomieMajntatnsbezdn-sztub95[Urządmojegoojca]literackąfor-
mułę,którąswoimwspomnieniomnadałjegostarszybrat.Topodobień-
stwoformalnejestjednymzwieluświadectwwzorowaniasięIzaakana
pisarstwieIzraelaJehoszuy,któregouznawałzaswojegomistrzaiktóremu
zawszepragnąłdorównać.Ichstosunekpozostawałniezmiernieserdeczny.
Izraelpoodejściuzrodzinnegodomuiwystąpieniuzreligijnejwspólnoty
pomógłIzaakowidokonaćtegosamego.Wspierałgorównieżwpodejmo-
wanychprzezeńpróbachpisarskich-toonzarekomendowałprzyszłego
noblistęAbrahamowiCahanowi96,aw1935rokupomógłIzaakowiosiedlić
sięwNowymJorku.Wobecsiostryobajbracia,szczególnieIzrael,
92
A.Norich,TheHomelessImagination,s.93.
93
J.Babicz,Dosklejnsztetlalsgebojrn-ortfunemjidisznszrajberunkinstler,flLiterariszeBleter”(1927),nr29,
s.561.
94
E.Kreitman,Szejdimtanc,Warsze1936.
95
Majntatnsbezdn-sztub,NjuJork1956;wpolskimtłumaczeniuzob.Urządmojegoojca,tłum.I.Wyrzy-
kowska,Warszawa1992.
96
Zob.YIVO,RG1139,ListI.J.SingeradoA.Cahana,15kwietnia1931r.
XXIII
MonikaPolit|Autorijegotekst
