Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
EwaGeller
OjęzykujidyszWspomnieńzeświata,któregojużniema
IzraelaJehoszuySingera–spojrzenietłumaczki-lingwistki
1.Wprowadzenie–oniebezpieczeństwachipożytkachtłumaczenia
dosłownego
Wieluspośródrosnącejrzeszytłumaczyitłumaczekzjęzykajidyszzpew-
nościązgodzisięzopinią,żedoświadczeniuprzekładutekstówztegojęzyka
napolszczyznętowarzyszynarastającezadziwienie,żeobajęzykisąsobie
takbliskie.Ichniejednokrotnieidentycznyszykzdaniowy,dobórwyrazów
iidiomatykasprawiająwrażenie,żezadanietłumaczawydajesięłatwe
iprzyjemne.Gdyzaprzekład,jakwprzypadkutrzymanegoprzezPaństwa
tomu,zabierasięlingwistkawyposażonanietylkowzawodowąumiejęt-
ność,leczczęstoodczuwającazarównoprzymusanalizowaniastrukturzda-
niowychisłowotwórczych,jakikoniecznośćbadaniazależnościznacze-
niowychukrytychpodobcobrzmiącymtekstem,jejradośćodkrywcystaje
sięniemalekstatyczna.
Przyjemnośćzodkrywaniapodobieństwjęzykowychbywajednak
zwodnicza,gdyżprzekształcićsięmożewnieodpartąpokusęjaknajwier-
niejszegodopasowaniastrukturiznaczeńjęzykawyjściowegoprzekładu-
wtymprzypadku-jidyszidocelowego-polszczyzny.Podążanietąścieżką
prowadziczasemdoniekontrolowanegoeksperymentowaniazdosłownym
tłumaczenieminterlinearnym.Tentermintechnicznyodnosisiędometody,
wktórejchodzioniemalmechaniczneikonsekwentnezastępowanie
słówwichnajbardziejpodstawowychznaczeniach.Celemtegozabiegu,
którywskróciemożnabynazwaćflsłowozasłowo”,jestnietylkowierne
zachowanieoryginalnegoszykuzdaniowegoistrukturysłowotwórczej,lecz
przedewszystkimpowiazańsemantycznych,tojestwieloznacznościwyra-
zów(polisemia),iichwspółwystępowaniazinnymi(kolokacje),których
szczególnymprzypadkiemsąidiomy.
Strategiatakiegowiernegoodwzorowywaniadajelingwiściemożliwość
zbadania,jakdalecestrukturyobujęzykówpokrywająsięzesobą,awjakich
obszarachsięróżnią.Jednocześniebadaongranicegramatyczności,tojest
XXV
EwaGeller|OjęzykujidyszWspomnieńzeświata,któregojużniema…
