Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
10Kwarkiileptony
etapyzwiązanezoddziaływaniamisilnymimiędzynukleonami.Uwolnionawtych
procesachenergiajestprzekazywanazjądradofotosfery,przedewszystkimwposta-
cipromienirentgenowskich;wprocesietym,atakżewprzekazieciepłaiświatłado
światazewnętrznego,zaangażowaneoddziaływaniaelektromagnetyczne.Choćsilne
oddziaływaniajądrowezachodząbardzoszybko,toskalęczasowąprocesujakocało-
ściwyznaczająbardzopowolneoddziaływaniasłabepierwszegoetapu,cogwarantuje
długiczasżyciaUkładuSłonecznego.Celempowyższegoopisujestpodkreślenie,że
wszystkieczteryoddziaływaniafundamentalneodgrywająistotnąirównoprawnąrolę
wewolucjigwiazd.
Względnąsiłęczterechtypówoddziaływańmożnazilustrować,porówującrzędy
wielkościsiłdziałającychmiędzydwomaprotonamiwbezpośrednimkontakcie:
silne
1
elektromagnetyczne
1012
słabe
1017
grawitacyjne
10139
(1.8)
Równieżskaleczasowezwiązanezrozpademcząstekniestabilnychwwyniku
różnychoddziaływańznaczniesięróżnią.Jaktozostałoszczegółowoprzedstawione
wtabeli2.2,typowyśredniczasżycialeptonutdlarozpaduwwynikuoddziaływań
słabychjestrzędu10110s,natomiastwprzypadkuoddziaływańsilnychjestrzędu
10123s,iniedajesięzmierzyćbezpośrednio.Jednaknamocyzasadynieoznaczoności
czasżyciajestzwiązanyzrozmyciemenergiistanu.Cząstkaniestabilnaniemaściśle
określonejmasy,alerozkładmasonszerokości”Γ=-
h/τ.Jeśliwięcczasτjestbardzo
krótki,tojegowartośćmożnawyznaczyćpośrednio,mierzącszerokośćΓ.
102030Ograniczeniamodelustandardowego
Większośćzagadnieńomawianychwtejksiążcebędzieprzedstawionawkontekściemo-
delustandardowegofizykicząstekelementarnych.Modeltendostarczabardzozwartego
idobrzezgadzającegosięzdoświadczeniemopisuwłaściwościpodstawowychskład-
nikówmaterii,atakżeoddziaływańelektromagnetycznych,słabychisilnychmiędzy
nimi.Modeltentłumaczyogromnąilośćdanych,zebranychwdoświadczeniachprze-
prowadzanychwlaboratoriachwszerokimzakresieenergii,ponajwyższedostępne
obecnieenergiewzderzeniachcząstekrzędu1TeV(1012elektronowoltów).Modelstan-
dardowymajednakpewneograniczenia.Nieobejmujeonoddziaływańgrawitacyjnych,
apodejmowaneodwielulatpróbywłączeniagrawitacjidotegomodeluprzynosząni-
kłerezultaty.Wmodelustandardowymprzyjmujesię,żeneutrinabezmasowe,ale
wzrastaliczbadanychnaprzykładzanomaliineutrinsłonecznychiatmosferycznych
omawianychwrozdziale9sugerujących,neutrinamająjednakróżneodzerama-
sy.Panujeprzekonanie,żemożebyćtojedenzprzejawówfizykiwykraczającejpoza
efektyprzewidywaneprzezmodelstandardowy.Jesttoteżmodelniezbytelegancki,
ponieważzawiera17parametrówdowolnych(mas,kątówmieszania,stałychsprzężenia