Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
–wstyd.Istniejąjednakpewneargumentynato,żewstydniemusi
byćemocjąuwarunkowanąkulturowoczyemocjąspołecznąsensu
stricto,amógłbybyćteżwjakimśstopniuwłaściwy„genetycznej”
naturzeczłowieka,jeżelimoglibyśmyostrożnieprzyjąćistnienie
takiegowyraźnieewolucyjnegokonstruktu.Wspomnianywcześniej
Pinkerpodajenaprzykład,porównującbadaniaantropologów
ilingwistów,żepostulowanaprzezantropologówróżnorodność
terminów,jakimiczłonkowierozmaitychspołecznościokreślają
emocje–comiałobydowodzićekstremalniespołecznejgenezy
emocjiiichniebywałegorelatywizmu–wcalenieświadczyotym,
żesąonejedyniekonstruktemspołecznym.Emocje,takiejakgniew,
żalczywstyd,mogąbyćwidzianejakopewne„zakodowane”
wumyśle„programyafektywne”,którenieznalazłysiętam
zpowodusocjalizacji,alestanowiąuniwersalnyiwrodzonyrys
ludzkiejnatury.Zob.S.Pinker,
Tabularasa
...,
op.cit
.,s.64–66.Wciąż
jednakistniejąświadectwa,wedlektórychnadalistniejąspore
problemyzeznalezieniemjęzykowychekwiwalentówokreśleń,jakie
ludziezróżnychkulturstosujądowyrażaniaróżnychstanów.Wiele
znichwogólenieznajdujewinnychkulturachnawetzbliżonych
określeń,któreoddawałybyichtreść.Niezawszeteżludziepotrafią
rozpoznawaćemocjenatwarzachprzedstawicieliinnychgrup
etnicznych,cobynajmniejniewydajesięsugerowaćich
uniwersalności.Zob.S.J.Boster,
Emotioncategoriescrosslanguages
[w:]H.Cohen,C.Lefebvre(eds.),
Handbookofcategorization
incognitivescience
,Elsevier,Amsterdam2005,s.187–222.
10P.Ekman,
Emotionsrevealed:Recognizingfacesandfeelings
toimprovecommunicationandemotionallife
,TimeBooks,New
York2003.
11A.Damasio,
Tajemnicaświadomości.Jakciałoiemocje
współtworząświadomość
,tłum.M.Karpiński,Rebis,Poznań2000.
Autorwymieniałtujeszczetzw.emocjetła,rozumianejako
regulatorynastrojów(
ibidem
,s.175).
12Naprzykładstrachpowodujewzmożenieakcjisercainapięcie
mięśni,podczasgdywstydczęstomanifestujesięwrumieńcach.
13Odróżniasiętunp.emocjeodafektówinastrojówczy
sentymentów,podejmującsięlicznychpróbwyłuskaniasubtelnych
różnicpomiędzytymizjawiskami.Zob.np.P.Ekman,J.R.Davidson
(red.),
Naturaemocji
,tłum.B.Wojciszke,GWP,Gdańsk1998.
14WedługJohnatanaH.Turneraperspektywęspojrzenianawstyd
reprezentowanąprzezScheffamożnaumieścićwdosyćunikalnym
stanowiskuinterakcjonistyczno-psychoanalitycznym:J.H.Turner,
Strukturateoriisocjologicznej
,tłum.J.Szmatkaiin.,Wyd.Nauk.PWN,
Warszawa2004,s.495–526.
15Potwierdzeniemwagiproblematykiemocjiwewspółczesnej
socjologiipolskiejbyłteżpodjętyprzezXIIIOgólnopolskiZjazd
Socjologicznyw2007rokutemat„Emocjeakulturaiżycie
społeczne”.
16NaprzykładreklamasiecitelefonówkomórkowychHeyah,
emitowanawpolskichtelewizjachnapoczątku2013roku,wktórej
wykorzystanopostaćLeninakojarzącegosięwidzomztotalitarnym
